Zona tedavisinde eksik doz harabiyeti artırıyor

ZONA / MART 2016

Bah­çe­şe­hir Üni­ver­si­te­si Tıp Fakül­te­si Der­ma­to­lo­ji Ana­bi­lim Dalı Baş­ka­nı Prof. Dr. Gon­ca Gök­de­mir, zona teda­vi­sin­de yapı­lan en büyük hata­nın yan­lış ilaç kul­la­nı­mı oldu­ğu­na dikat çeke­rek, has­ta­la­rın mut­la­ka der­ma­to­lo­ğa gön­de­ril­me­si gerek­ti­ği uya­rı­sın­da bulunuyor.

Zona nedir?

Zona ​“her­pes zos­ter” denen bir virü­sün neden oldu­ğu viral bir has­ta­lık­tır. Her­pes zos­ter, latent yaşa­yan bir virüs­tür. Zona, çocuk­lu­ğun­da suçi­çe­ği geçir­miş kişi­ler­de ile­ri yaş­lar­da virü­sün reak­ti­vas­yo­nuy­la orta­ya çıkı­yor. Suçi­çe­ği geçi­ril­di­ğin­de bu virüs, özel­lik­le bel­li sinir kök­le­rin­de, arka kök gang­li­on­la­rın­da latent ola­rak kalı­yor. Uçuk virü­sü­ne ben­ze­te­bi­li­riz. O da vücut­tan tama­men atıl­maz ve stres ya da ağır enfek­si­yo­nun tetik­le­me­si sonu­cu uçuk olu­şur. Zona­da da virü­sün akti­ve olma­sın­da stres önem­li bir fak­tör­dür. Yaş­la bir­lik­te bağı­şık­lık sis­te­mi­nin zayıf­la­ma­sı ve özel­lik­le bağı­şık­lık sis­te­mi­ni etki­le­yen kan­ser ve kan­ser teda­vi­si de virü­sün han­gi sinir uçla­rın­da latent ola­rak kal­dıy­sa o sinir uçla­rın­da reak­ti­ve olma­sı­na yol açar. Ancak çoğu zaman zona, su çiçe­ği gibi yay­gın bir reak­si­yon yap­maz. Çok nadi­ren çok ile­ri düzey immün diren­ci düşük has­ta­lar­da yay­gın reak­si­yon görebiliyoruz.

Zona­nın doğ­ru teda­vi­si nasıl yapılmalıdır?

Reak­ti­vas­yon­dan son­ra ilk 48–72 saat içe­ri­sin­de virüs­ler rep­li­ke olu­yor. Rep­li­kas­yon duru­yor ama lez­yon­la­rın iyi­leş­me­si 7 ila 10 gün süre­bi­li­yor. Bizim bura­da hede­fi­miz ilk 72 saat­te virüs­le­rin çoğal­ma döne­mi­ne etki etmek­tir. O saat­ler için­de ila­ca baş­la­mış olma­mız gere­ki­yor. Topi­kal teda­vi ile­ri yaş­lar­da çoğun­luk­la yeter­li olma­dı­ğı için oral teda­vi­ler veriyoruz.

TEDA­Vİ YEDİ GÜN­DE TAMAMLANMALI

Zona­yı her zaman sis­te­mik teda­vi etmi­yo­ruz. Eğer has­ta genç­se, bağı­şık­lık sis­te­min­de prob­lem yok­sa, kan­ser söz konu­su değil­se tama­men B vita­mi­ni gibi des­tek teda­vi­ler­le takip yapa­bi­li­riz. Eğer has­ta 50–55 yaş üze­rin­dey­se ve bağı­şık­lık site­mi düş­tüy­se, özel­lik­le de kan­ser has­ta­sıy­sa ya da kan­ser teda­vi­si alı­yor­sa mut­la­ka sis­te­mik teda­vi­ye baş­la­mak gere­ki­yor. Piya­sa­da fark­lı isim ve etken mad­de­ler­le zona ilaç­la­rı var. Bu teda­vi­le­ri der­ma­to­log dışın­da bir hekim baş­la­dı­ğı zaman genel­lik­le yeter­li doz­lar­da baş­lan­mı­yor. Doğ­ru doz aya­rı için has­ta­nın der­ma­to­lo­ğa yön­len­di­ril­me­sin­de fay­da var. Eksik doz­la baş­lar­sak ila­cın teda­vi­de pek bir anla­mı olmu­yor. O zaman da hara­bi­yet artı­yor. Teda­vi­yi mut­la­ka 7 gün­de tamam­la­mak gere­ki­yor. Kan­ser has­ta­la­rın­da teda­vi mut­la­ka enjek­si­yon­la yapıl­ma­lı, hap yeter­li olmayacaktır.

Ağrı­ya nasıl müda­ha­le edilmeli?

Zona, arka kök gang­li­on­la­rın­da hem motor hem duyu­sal sinir lif­le­ri­ne etki etti­ği için bura­da sinir hara­bi­ye­ti mey­da­na gel­di­ğin­de ağrı, yan­ma, bat­ma ola­bi­li­yor. Sinir hasa­rı­nın gide­ril­me­si bazen aylar süre­bi­li­yor. Hafif ağrı­lar­da basit ağrı kesi­ci­ler etki­li ola­bi­lir­ken şid­det­li ve aylar süren ağrı duru­mun­da kla­sik ağrı kesi­ci teda­vi­ler etki­li olma­ya­ca­ğın­dan ora­da­ki hasa­rı ona­rıp ağrı­yı azal­ta­cak nöro­lo­jik ilaç­la­ra baş­la­mak gere­ki­yor. Ger­çek­ten ağrı çok şid­det­liy­se biz de has­ta­la­rı algo­lo­ji uzman­la­rı­na yönlendiriyoruz.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts