Ürtikerde doğru tanı ve tedavi nasıl yapılır?

Ürti­ker halk ara­sın­da yay­gın bili­nen adıy­la kur­de­şen, top­lum­da sık görü­len cilt has­ta­lık­la­rı­nın başın­da geli­yor. Kıza­ran, kaba­ran, kaşın­tı yapan dökün­tü­ler­le geli­şen has­ta­lık, özel­lik­le aler­jik bün­ye­li kişi­ler­de daha sık görü­lü­yor. Bazı cid­di has­ta­lık­la­rın belir­ti­le­ri ile ben­zer özel­lik­ler gös­te­ren ürti­ker­de doğ­ru tanı ve teda­vi önem taşı­yor. Memo­ri­al Antal­ya Has­ta­ne­si Der­ma­to­lo­ji Bölümü’nden Uz. Dr. Oya Ermiş, ürti­ker has­ta­lı­ğı ve teda­vi­si hak­kın­da bil­gi verdi.

Ani baş­la­yıp kro­nik hale gelebilir

Ürti­ke­rin, akut ve kro­nik olmak üze­re iki tipi bulun­mak­ta­dır. Akut tab­lo­da dökün­tü­ler 15–20 daki­ka için­de genel­lik­le kay­bo­lur. Hat­ta has­ta, sabah has­ta­ne­ye git­ti­ğin­de hiç­bir iz kal­ma­mış ola­bi­lir. Ancak bu dökün­tü­ler kimi zaman öyle kaşın­tı­lı olur ki kişi­nin iş ve özel yaşa­mı sek­te­ye uğrar ve sorun­lar yaşa­na­bi­lir. 6 haf­ta­yı geç­miş olan ürti­ker kro­nik ola­bi­lir. Dökün­tü­le­ri kısa süre­de orta­dan kal­dır­mak müm­kün ola­bil­di­ği gibi zaman zaman inat­çı ola­bi­lir. Anti­his­ta­mi­nik ilaç­lar­la has­ta­nın haya­tı­na devam etme­si sağ­la­na­bi­lir. Ürti­ke­rin yol açtı­ğı dökün­tü­ler, saç­lı deri dahil, vücu­dun her yerin­de görü­le­bi­lir. Ancak en önem­li­si ağız içi ve solu­num yol­la­rı­dır. Böy­le bir tab­lo­da, has­ta solu­num sıkın­tı­sı ile aci­le gelir. Has­ta­nın adre­na­lin gibi özel bir takım ilaç­lar­la kon­for­lu solu­num sağ­la­ya­bil­me­si için belir­li teda­vi­ler veri­lir. Bu uygu­la­ma­la­rın evde yapıl­ma­sı ya da önlen­me­si müm­kün değil­dir. Bu neden­le dökün­tü­ler oral muko­za­ya yani ağız içi ve dudak çev­re­si­ne sıç­rar­sa ve solu­num sıkın­tı­sı olur­sa zaman kay­be­dil­me­me­li­dir. Ürti­ker, genel­de aler­ji­si olan kişi­ler ara­sın­da yay­gın olmak­la bir­lik­te, aler­ji­si olma­yan kişi­ler­de de görü­le­bil­mek­te­dir. Aler­ji­ye ek ola­rak; tiro­id, mide-bağır­sak has­ta­lık­la­rı, kole­jen doku has­ta­lık­la­rı­nın ilk semp­tom­la­rı ola­bi­lir. Ürti­ke­rin bir diğer önem­li nede­ni de stres­tir. Bir kişi vücu­dun­da kıza­ran, kaba­ran, kaşın­tı yapan ve son­ra da kay­bo­lan dökün­tü­ler görü­yor­sa hemen dok­to­ra baş­vur­ma­lı ve nede­ni­ni öğren­me­li­dir. Has­ta­dan alı­nan kan, idrar ve dış­kı test­le­ri ile ürti­ke­re neden ola­bi­len has­ta­lık­lar tes­pit edi­lip, has­ta­ya ek teda­vi verilebilir.

Anti­his­ta­mi­nik ilaç­lar kullanılıyor

Ürti­ker teda­vi­si, has­ta­nın duru­mu­na göre deği­şir. Has­ta­ya, akut ve kro­nik ürti­ker teş­hi­si kon­ma­sı­nın ardın­dan teda­vi­de ilk seçe­nek ola­rak anti­his­ta­mi­nik ilaç­lar dev­re­ye girer. Eğer şika­yet­ler arta­rak devam eder­se ste­ro­id yani kor­ti­zon teda­vi­si baş­la­na­bi­lir. Has­ta­nın tet­kik­le­rin­de her­han­gi bir prob­lem tes­pit edil­mez­se ve kli­nik tab­lo 6 haf­ta­yı da geç­miş ise ​“Kro­nik idi­opa­tik ürti­ker” yani nede­ni bel­li olma­yan ürti­ker teş­hi­si konu­lur. Bu durum­da tıb­bi teda­vi­ye ek ola­rak psi­ki­yat­rist­ten yar­dım alınabilir.

Şika­yet­ler aza­lın­ca ya da geçin­ce teda­vi bırakılmamalı

Ürti­ker teda­vi­si uzun soluk­lu­dur ve ilaç­lar, ​“dökün­tü­ler geç­ti deni­le­rek” asla bıra­kıl­ma­ma­lı­dır. Eğer ilaç­lar, 3 gün kul­la­nı­lıp bıra­kı­lır­sa ürti­ker, daha şid­det­li bir şekil­de geri döne­bi­lir. Bu neden­le has­ta­ya genel­de aylık teda­vi­ler veri­lir, iyi­leş­se bile teda­vi­yi bırak­ma­ma­sı ve tek­rar dok­to­ra baş­vur­ma­sı gerek­ti­ği söy­le­nir. Belir­ti­ler azal­mış­sa teda­vi, dok­tor tara­fın­dan basa­mak basa­mak azal­tı­la­rak son­lan­dı­rı­lır. Ancak şika­yet­ler hala devam edi­yor­sa süreç 2–3 ay, hat­ta daha faz­la uzayabilir.

Ürti­ker has­ta­la­rı­nın adım adım dik­kat etme­si gerekenler

• Ürti­ke­ri akti­ve eden aler­jen gıda­lar tüke­til­me­me­li­dir. Özel­lik­le çilek, yumur­ta sarı­sı, fın­dık, fıs­tık, çiko­la­ta ve deniz ürün­le­rin­den uzak durulmalıdır.
• Kişi haya­tın­da­ki deği­şik­lik­le­ri çok iyi not etme­li­dir. Ban­yo­da­ki sabun, şam­pu­an, cil­de uygu­la­nan topi­kal bazı mad­de­ler ürti­ke­ri tetik­li­yor­sa kaçınılmalıdır.
• Çama­şır­lar, deter­jan artık­la­rı­nın kal­ma­ma­sı için çift durulanmalıdır.
• Çama­şır yıkar­ken yumu­şa­tı­cı asla kullanılmamalıdır.
• Ban­yo­da cilt rahat bıra­kıl­ma­lı, kese ya da lif yapılmamalıdır.
• Solu­num yoluy­la giren aler­jen­ler açı­sın­dan toz­lu ortam­lar­da bulunulmamalıdır.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts