Türkiye’de malnütrisyon farkındalığını artırmak için bir araya geliyoruz!

Kötü bes­len­me tüm dün­ya için önem­li bir sorun­dur. Öyle ki, dün­ya gene­lin­de 20 mil­yon insan yeter­siz bes­len­me ris­ki altın­da­dır. Bu neden­le, yeter­siz bes­len­me konu­sun­da far­kın­da­lık yarat­ma­yı amaç­la­yan Kli­nik Ente­ral Paren­te­ral Nüt­ris­yon Der­ne­ği (KEPAN) ve her yaş­tan insan için bili­me daya­lı bes­len­me ürün­le­ri geliş­ti­ren küre­sel sağ­lık şir­ke­ti Abbott, Dün­ya Bes­len­me Günü­’n­de bir ara­ya gele­rek yeter­siz bes­len­me­nin mul­ti­di­sip­li­ner bir yak­la­şım­la müm­kün ola­bi­le­ce­ği­nin altı­nı çiziyor.

Yeter­siz Bes­len­me, Küre­sel Bir Engel

Kötü bes­len­me tüm dün­ya­da önem­li bir sorun­dur. Bugün dün­ya­da yak­la­şık 20 mil­yon insan yeter­siz bes­len­me ris­ki altın­da yaşı­yor. Yeter­siz bes­len­me konu­sun­da far­kın­da­lık yarat­ma­yı amaç­la­yan Kli­nik Ente­ral Paren­te­ral Nüt­ris­yon Der­ne­ği (KEPAN) ve her yaş­tan insa­na yöne­lik bili­me daya­lı bes­len­me ürün­le­ri geliş­ti­ren küre­sel bir sağ­lık şir­ke­ti Abbott, yeter­siz bes­len­me­nin mul­ti­di­sip­li­ner bir yak­la­şım­la çözü­le­bi­le­ce­ği­nin altı­nı çiziyor.

Geç­ti­ği­miz yıl Abbott ve KEPAN iş bir­li­ğiy­le ger­çek­leş­ti­ri­len Bes­len­me Far­kın­da­lık Hare­ke­ti­’­ne göre cer­ra­hi kli­nik­le­re baş­vu­ran has­ta­lar­da bes­len­me ihti­ya­cı %15 iken bu oran geri­at­ri kli­nik­le­rin­de %18, nöro­lo­ji kli­nik­le­rin­de %6, rad­yas­yon onko­lo­ji kli­nik­le­rin­de %25 ve tıb­bi onko­lo­ji kli­nik­le­rin­de %44 olmuş­tur. Bu neden­le has­ta­la­ra doğ­ru ve yeter­li bes­len­me des­te­ği veril­me­si, teda­vi­nin başa­rı­sın­da büyük önem taşımaktadır.

Aşa­ğı­da, bu konuy­la ilgi­li uzman­lar­la yapı­lan röpor­taj­lar­dan bir­kaç alın­tı­ya ulaşabilirsiniz:

KEPAN Der­ne­ği Baş­ka­nı Prof. Dr. Osman Abba­soğ­lu: ​“Nüt­ris­yo­nel değer­len­dir­me­nin tanı anın­da olma­sı, rutin takip ve değer­len­dir­mey­le gerek­ti­ğin­de nüt­ris­yon des­te­ği sağ­la­ma­nın, teda­vi ve yaşam kali­te­si üze­ri­ne olum­lu kat­kı­sı çok önem­li. Sade­ce yüz­de 5’lik kilo kay­bı bile, has­ta­la­rın teda­vi­ye ceva­bı­nı ve sağ kalım süre­le­ri­ni azal­tı­yor. Dola­yı­sıy­la polik­li­ni­ğe gelen has­ta­lar­da erken dönem­de bes­len­me değer­len­dir­me­si­nin yapıl­ma­sı ve gere­ki­yor­sa besin des­te­ği­nin veril­me­si gerekiyor.”

Abbott Nüt­ris­yon Genel Müdü­rü Ebru Kaya: ​“Yakın zaman­da Abbott’un lider­li­ğin­de, Ame­ri­ka Bir­le­şik Devletleri’nde, yak­la­şık 80 mer­kez­de, fark­lı has­ta grup­la­rın­dan (diya­bet, kro­nik kalp has­ta­lı­ğı, kro­nik obst­rük­tif akci­ğer has­ta­lı­ğı (KOAH), pnö­mo­ni, akut miyo­kard enfark­tü­sü) 43 bine yakın vaka­nın bes­len­me duru­mu ve medi­kal bes­len­me ürü­nü kul­la­nı­mı­nın has­ta­lık üze­ri­ne etki­si değer­len­dir­di. Çalış­ma sonuç­la­rı çok çar­pı­cıy­dı. Has­ta­la­rın sağ kalım oran­la­rı artar­ken, komp­li­kas­yon­la­rın azal­dı­ğı, yoğun bakım ihti­ya­cı ve has­ta­ne­de kalış süre­si­nin kısal­dı­ğı bilim­sel ola­rak gös­te­ril­miş­tir. Bugün artık medi­kal bes­len­me des­tek teda­vi­si­nin öne­mi­nin far­kın­da­yız ve özel­lik­le kan­ser, alz­he­imer gibi yıkı­cı ve iler­le­yi­ci has­ta­lık­lar­da pri­mer teda­vi­ye olan kat­kı­sı­nı biliyoruz.

Abbott ola­rak hem hekim­le­rin hem has­ta­la­rın hem de has­ta yakın­la­rı­nın bu konu­da doğ­ru, gün­cel, bilim­sel bil­gi­le­re ulaş­ma­la­rı­nı sağ­la­mak ve far­kın­da­lık­la­rı­nı artır­mak için bütün gay­re­ti­miz­le çalışıyoruz.”

Kan­ser has­ta­la­rın­da yeter­siz bes­len­me görül­me ora­nı­nın yatan has­ta­lar­da yüz­de 50’den daha faz­la ve polik­li­nik has­ta­la­rın­da yak­la­şık yüz­de 30 dola­yın­da oldu­ğu tah­min edi­li­yor. Avru­pa­’­da­ki son araş­tır­ma­lar da kan­ser­li yetiş­kin has­ta­lar­da yeter­siz bes­len­me sık­lı­ğı­nın yüz­de 30,9’a, yaş­lı nüfu­sa bakıl­dı­ğın­da ise yüz­de 83’e kadar çıka­bil­di­ği­ni gös­te­ri­yor. Kan­se­re bağ­lı yeter­siz bes­len­me geli­şi­mi ise kan­ser­li has­ta­la­rın yüz­de 50 ila 80’inde göz­le­ni­yor ve kan­ser­li has­ta­la­rın yüz­de 20 ila 40’ında birin­cil ölüm sebe­bi oldu­ğu tah­min ediliyor.

Bun­la­ra ek olarak:

• Çok sayı­da nöro­lo­jik has­ta­lı­ğın, bu has­ta­la­rın bes­len­me duru­mu üze­rin­de derin bir etki­si var­dır. İnme, epi­lep­si, alz­he­imer, demans, par­kin­son, MS, ALS, kafa trav­ma­sı ve nöro­müs­kü­ler has­ta­lık­lar­da bes­len­me des­te­ği­ne ihti­yaç vardır.

• Cer­ra­hi has­ta­lar­da yeter­siz bes­len­me ve buna bağ­lı kas ve kilo kay­bı sık­lık­la gelişebilir.

• Yaş­lı birey­le­rin üçte biri yeter­siz bes­len­me ris­ki altındadır.

• İnme has­ta­la­rı­nın yak­la­şık yüz­de 90’ı, bilinç kay­bı, yut­ma sorun­la­rı, aza­lan hare­ket­li­lik, ile­ti­şim sorun­la­rı, yor­gun­luk, dep­res­yon, gör­sel ve algı­sal bozuk­luk­lar nede­niy­le yeter­siz bes­len­me ris­ki altındadır.

Aşa­ğı­da, uzman­lar­la bu önem­li konu­lar­la ilgi­li ola­rak yapı­lan röpor­taj­lar­dan alın­tı­la­ra ulaşabilirsiniz:

Türk Kan­ser Araş­tır­ma ve Savaş Kuru­mu Der­ne­ği Genel Baş­ka­nı Prof. Dr. Şuayib Yal­çın: ​“Türkiye’den fark­lı disip­lin­ler­den 50 kli­ni­ğin katıl­dı­ğı 3500 has­ta­nın bes­len­me açı­sın­dan değer­len­di­ril­di­ği çalış­ma­da, polik­li­nik­le­re baş­vu­ran has­ta­lar ara­sın­da bes­len­me duru­mu en kötü has­ta gru­bu­nun onko­lo­ji has­ta­la­rı oldu­ğu görül­müş­tür. Erken dönem­de değer­len­di­ril­di­ğin­de ve des­tek­len­di­ğin­de ​“bes­len­me duru­mu­nu iyi­leş­tir­mek” has­ta­la­rı­mız­da kan­ser teda­vi­si­ni yönet­me­ye göre çok daha kolay­ca plan­la­ya­bi­le­ce­ği­miz ve yöne­te­bi­le­ce­ği­miz bir alan, bu yüz­den geç kal­ma­dan tanı ile bir­lik­te has­ta­nın bes­len­me duru­mu­nun değer­len­di­ril­me­si­nin ve des­tek­len­me­si­nin teda­vi başa­rı­sı­nı etki­le­yen çok önem­li bir fak­tör oldu­ğu­nu unutmayalım.”

Türk Akci­ğer Kan­se­ri Der­ne­ği Baş­ka­nı Prof. Dr. Erdem Göker: ​“Kan­se­re bağ­lı mal­nüt­ris­yon teda­vi edil­me­di­ğin­de, daha yük­sek tek­rar­la­yan has­ta­ne yatış oran­la­rı, daha uzun has­ta­ne­de kalış süre­si, kan­ser teda­vi­si­ne daha düşük tole­rans, daha kötü yaşam kali­te­si ve sağ kalım­da azal­ma görül­mek­te­dir. Kan­ser­li has­ta­lar­da, nüt­ris­yo­nel des­te­ğin, kemo­te­ra­pi veya ışın teda­vi­si­ne ek rutin bir des­tek yeri­ne, kan­ser tanı­sıy­la eş-zaman­lı ola­rak tara­ma-baz­lı tes­pit edi­len mal­nüt­ris­yon veya nüt­ris­yo­nel risk var­lı­ğı­nı taki­ben uygu­lan­ma­sı dün­ya çapın­da kabul gör­müş bir yak­la­şım­dır. Mes­lek­taş­la­rı­ma, has­ta­la­rı­na kan­ser teda­vi­si plan­lar­ken, bütün­cül bir yak­la­şım­la değer­len­dir­me yapa­rak, sade­ce kan­ser teda­vi­si ya da bes­len­me ihti­yaç­la­rı ola­rak değil, aynı zaman­da has­ta­nın kan­ser yol­cu­lu­ğu boyun­ca ona eşlik edecek kişi ola­rak; psi­ko­lo­jik, sos­yal ve duy­gu­sal açı­dan da des­tek olma­la­rı­nı ve bu sava­şın üste­sin­den gele­bi­le­cek­le­ri konu­sun­da has­ta­la­rı­na reh­ber­lik etme­le­ri­nin öne­mi­ni bir kere daha hatır­lat­mak isterim.”

KEPAN Rad­yas­yon Onko­lo­ji­si Çalış­ma Gru­bu Üye­si Dr. Müge Akman­su: ​“Rad­yas­yon onko­lo­ji­si kli­nik­le­ri, has­ta­la­rı ayak­ta gören kli­nik­ler olup uzun süre­li teda­vi­ler uygu­lar­lar. Günü­müz­de kan­ser has­ta­la­rı­nın %70’den faz­la­sı hem kür amaç­lı hem de şika­yet­le­ri­ni gider­mek ama­cıy­la kli­nik­le­ri­mi­ze baş­vu­ru­yor­lar. Kli­nik­le­ri­mi­ze gelen tüm has­ta­lar­da bes­len­me duru­mu­nun ilk gün­den iti­ba­ren sor­gu­lan­ma­sı ve besin des­tek­le­ri­ne erken dönem­de baş­lan­ma­sı gerek­ti­ği­ne ina­nı­yo­ruz. Özel­lik­le rad­yo­te­ra­pi ve kemo­te­ra­pi ile tad duyu­sun­da bozul­ma­lar mey­da­na gele­bi­le­ce­ği için, müm­kün­se has­ta­nın kan­ser teda­vi­si­ne baş­la­ma­dan önce bes­len­me düzen­le­me­le­ri­nin yapıl­ma­sı, bes­len­me des­te­ği gere­ki­yor­sa ürün­le­rin daha bu evre­de yani kemo ya da rad­yo tera­pi baş­la­ma­dan ​“bir tad hafı­za­sı” oluş­tu­ra­bil­mek için tat­tı­rıl­ma­sı ve seçim­le­ri­nin yapıl­ma­sı öne­ri­le­ri­miz ara­sın­da yer alı­yor. Unut­ma­mak gere­ki­yor ki kan­ser has­ta­la­rın­da cid­di bir yıkım söz konu­su o neden­le has­ta ken­di bede­ni ve sağ­lı­ğı için bes­le­nir­ken nere­dey­se bir o kadar mik­tar­da da has­ta­lı­ğı yen­mek ve yıkı­mı dur­dur­mak için bes­len­me­li­dir. Zaten iştah kay­bı ve hal­siz­lik yaşa­yan bu has­ta­lar­da nor­mal­de yedik­le­ri mik­ta­rı bile tüke­te­me­me­le­ri söz konu­su iken, sağ­lık­lı bir kişi­ye göre 1,5 kat daha faz­la tüket­me­le­ri gere­ken besi­ni onla­ra tüket­tir­mek ne yazık ki kon­van­si­yo­nel diyet­ler­le müm­kün ola­ma­mak­ta­dır. Bu nok­ta­da des­tek­le­yi­ci bes­len­me ürün­le­ri­nin var­lı­ğı çok önem taşımaktadır.”

Türk Beyin Damar Has­ta­lık­la­rı Der­ne­ği Baş­ka­nı Prof. Dr. Meh­met Akif Top­çu­oğ­lu: ​“Alz­he­imer has­ta­la­rı, çeşit­li bes­len­me sorun­la­rı nede­niy­le artan mal­nüt­ris­yon ris­ki altın­da­dır ve yeter­li besin alı­mı ve bes­len­me duru­mu­nu sür­dür­me has­ta­lık sey­rin­de olduk­ça önem­li­dir. ALS has­ta­la­rın­da da mal­nüt­ris­yon yay­gın ola­rak görül­mek­te­dir ve has­ta­lar uygun şekil­de bes­len­me­dik­le­rin­de yaşam kali­te­le­ri aza­la­bil­mek­te­dir. Bes­len­me değer­len­dir­me­si tanı sıra­sın­da ve takip sıra­sın­da üç ayda bir öne­ril­mek­te­dir. MS has­ta­la­rın­da ise kilo kay­bı­nın ve yeter­siz bes­len­me­nin ola­sı neden­le­ri; aza­lan hare­ket­li­lik ve yor­gun­luk, uygun olma­yan bes­len­me, yeme veya içme için fizik­sel zor­luk, iştah­sız­lık, zayıf gör­me, azal­mış biliş ve dis­fa­ji ola­rak tanımlanmıştır.”

KEPAN Der­ne­ği 2. Baş­ka­nı Prof. Dr. Mut­lu Doğa­nay: ​“Cer­ra­hi has­ta­la­rın­da, özel­lik­le onko­lo­jik cer­ra­hi has­ta­la­rın­da, bes­len­me des­te­ği­nin tam ve zama­nın­da yapıl­ma­sı ve etkin bir süre kul­la­nıl­ma­sı has­ta ve hekim lehi­ne­dir. Bes­len­me­nin des­tek­len­me­si, cer­ra­hi tek­nik sonuç­la­rı, iyi­leş­me ve yatış süre­si­ni, teda­vi mali­yet­le­ri­ni olum­lu yön­de etki­ler. Bu neden­le bes­len­me duru­mu ve bakı­mı tüm teda­vi basa­mak­la­rın­da değer­len­di­ril­me­li, takip edil­me­li ve var­sa eksik­ler yeri­ne konmalıdır.

Öte yan­dan hare­ket­siz­lik, has­ta­ne­de yatış kas kay­bı­nı hız­lan­dı­ran fak­tör­ler­dir. 40 yaşın­dan iti­ba­ren fiz­yo­lo­jik ola­rak her 10 yıl­da bir kas­la­rı­mı­zın yak­la­şık %10’unu kay­be­di­yo­ruz. Bu oran 70 yaş son­ra­sın­da iki katı­na, yani %20’ye çıkı­yor. Kay­be­di­len kas­la­rın yeri­ni fonk­si­yo­nel olma­yan yağ doku­su alı­yor. Has­ta­lık duru­mun­da kas kay­bı daha da hız­la­nı­yor ve hayat kali­te­si olum­suz etki­le­ni­yor. 28 gün boyun­ca hare­ket­siz kalan sağ­lık­lı genç­ler­de 0,5 kg kas kay­bı, 10 gün boyun­ca hare­ket­siz kalan sağ­lık­lı yaş­lı­lar­da ve 3 gün boyun­ca hare­ket­siz kalan has­ta­ne­de yatan yaş­lı­lar­da ise 1 kg kas kay­bı göz­lem­le­ni­yor. Kas kay­bı bera­be­rin­de iyi­leş­me­de gecik­me­yi, has­ta­ne yatı­şı­nın uza­ma­sı­nı ve kişi­le­rin hare­ket kabi­li­ye­tin­de azal­ma ve düş­kün­lü­ğü de bera­be­rin­de geti­ri­yor. Tabur­cu­luk son­ra­sı dahil olmak üze­re, her has­ta için bes­len­me değer­len­dir­me­si ve plan­la­ma­sı yapıl­ma­lı­dır, bu saye­de has­ta­la­rın çok daha hız­la top­lu­ma ve haya­ta geri dön­me­si sağlanabilir.”

KEPAN Der­ne­ği ve ESPEN Kon­sey Üye­si olan Prof. Dr. Mel­tem Halil: ​“Mal­nüt­ris­yon özel­lik­le geri­at­rik yaş gru­bun­da sık görü­len kli­nik bir durum­dur. Bu neden­le her yaş­lı has­ta ne sebep­le olur­sa olsun has­ta­ne­ye baş­vur­du­ğun­da önce­lik­le mut­la­ka mal­nüt­ris­yon açı­sın­dan değer­len­di­ril­me­li­dir. Mal­nüt­ris­yo­nu olan yaş­lı has­ta­lar, daha sık has­ta­ne­ye yatı­yor, has­ta­ne­ye yat­tı­ğın­da daha uzun süre kalı­yor, daha faz­la komp­li­kas­yon­la kar­şı­la­şı­yor ve mor­ta­li­te­le­ri yani kay­be­dil­me oran­la­rı da daha faz­la oluyor.

Özel­lik­le yaş­lı has­ta­da eşlik eden demans, dep­res­yon, kan­ser, kalp yet­mez­li­ği, kro­nik obst­rük­tif akci­ğer has­ta­lı­ğı (KOAH), kro­nik böb­rek has­ta­lı­ğı ve kro­nik kara­ci­ğer has­ta­lık­la­rın­da mal­nüt­ris­yon ris­ki artı­yor. Has­ta­lık­lar ve teda­vi­sin­de kul­la­nı­lan ilaç­lar da işta­hı azal­ta­rak yine besin alı­mı­nı azal­ta­bi­li­yor. Yaş­lı has­ta­lar­da özel­lik­le diş prob­lem­le­ri­nin, yut­ma zor­luk­la­rı­nın besin alı­mı­nı azal­ta­ca­ğı göz önün­de bulun­du­rul­ma­lı­dır. Özel­lik­le Demans veya Alz­he­imer gibi iler­le­yi­ci nöro­lo­jik has­ta­lı­ğı olan yaş­lı kişi­ler­de yut­ma güç­lü­ğü yüz­de 85’lere varıyor.”

Türk Beyin Damar Has­ta­lık­la­rı Der­ne­ği Yön. Kur. Üye­si Prof. Dr. Murat Arsa­va: ​“İnme has­ta­la­rı­nın yak­la­şık yüz­de 90’ı mal­nüt­ris­yon ris­ki taşır. Akut inme has­ta­la­rı­nın yak­la­şık dört­te biri has­ta­ne­ye baş­vu­ru sıra­sın­da hali hazır­da mal­nüt­ris­yon tanı kri­ter­le­ri­ni kar­şı­la­mak­ta­dır. Bu oran, has­ta­ne­de­ki ikin­ci haf­ta­nın sonun­da yak­la­şık iki kat arta­rak, yüz­de 50’lilerin üze­ri­ne çık­mak­ta­dır. Özel­lik­le reha­bi­li­tas­yon mer­kez­le­rin­de­ki has­ta­lar­da yeter­siz bes­len­me ris­ki çok sık­tır ve kro­nik dönem­de mal­nüt­ris­yon ora­nı yüz­de 60’a kadar çıkabilir.”

KEPAN hak­kın­da

Kli­nik Ente­ral Paren­te­ral Nüt­ris­yon Der­ne­ği, kli­nik bes­len­me­yi ilgi­len­di­ren ve bun­lar­la ilgi­li bilim­sel konu­la­rı ince­le­mek, tar­tış­mak, yayın­la­mak, kli­nik Bes­len­me Dalı ile ilgi­li alan­da­ki çalış­ma­la­rı teş­vik etmek ve deney­sel çalış­ma­la­ra yar­dım etmek, kli­nik bes­len­me ile ilgi­le­nen çeşit­li bilim dalı uzman­la­rı­nın faali­yet­le­ri­ni koor­di­ne ve tem­sil etmek, kli­nik bes­len­me ile ilgi­li konu­lar­da eği­tim prog­ram­la­rı düzen­le­mek ve des­tek­le­mek, kli­nik bes­len­me ile ilgi­le­nen­ler ara­sın­da işbir­li­ği­ni kur­mak ve bunu teş­vik etme­yi amaç­la­mak­ta­dır. http://www.kepan.org.tr

Abbott hak­kın­da

Abbott, 30 yıl­dır Tür­ki­ye­’­de geniş bir yel­pa­ze­de bili­me daya­lı bes­len­me ürün­le­ri, diag­nos­tik, ilaç­lar, diya­bet ve vas­kü­ler cihaz­lar ile insan­la­rın daha sağ­lık­lı bir yaşam sür­dür­me­le­ri­ne yar­dım etmek­te­dir. Türkiye’de yak­la­şık 650 çalı­şa­nı bulu­nan Abbott, yük­sek kali­te­de ürün­le­re sahip­tir ve yerel sağ­lık sorun­la­rı­na özgün kalı­cı çözüm­ler bul­mak­ta­dır. Abbott Nüt­ris­yon, bebek­ler için bes­le­yi­ci ürün­ler üret­me­nin yanı sıra yanı sıra kro­nik has­ta­lık­la­rı olan insan­la­rın bes­len­me ihti­yaç­la­rı­nı des­tek­le­ye­rek onla­rı güç­lü ve aktif tut­mak ama­cıy­la çalış­mak­ta­dır. https://www.tr.abbott/

İlg­ili Kişi: Ulaş Dağ­lı­oğ­lu –  ulasd@marjinal.com.tr / Mar­ji­nal Por­ter Novelli

yonetici

See aut­ho­r­’s posts