Sağlıkta arabuluculuk

HAZİ­R­AN 2015

Taraf­lar ara­sın­da­ki huku­ki uyuş­maz­lık­la­rın dos­ta­ne yol­lar ile çözü­me kavuş­tu­rul­ma­sı ola­rak bili­nen ara­bu­lu­cu­luk, sade­ce Türkiye’de değil bir çok ülke­de de uygu­la­nan bir sis­tem­dir. Ara­bu­lu­cu­luk kuru­mu, Türk huku­kun­da, 6325 sayı­lı Hukuk Uyuş­maz­lık­la­rın­da Ara­bu­lu­cu­luk Kanu­nu​’nun (RG. 22.06.2012–28331) yürür­lü­ğe gir­me­si ile fiilen uygu­la­na­bi­lir hale gel­miş­tir. Bu Kanun, Hukuk Uyuş­maz­lık­la­rın­da Ara­bu­lu­cu­luk Kanu­nu Yönet­me­li­ği (RG. 26.01.2013–28540) ile tamam­lan­mak­ta­dır. Ara­bu­lu­cu, özel hukuk kap­sa­mın­da­ki anlaş­maz­lık konu­su­nun taraf­la­rı­nı görüş­me ve müza­ke­re­ler yap­mak üze­re bir ara­ya geti­re­rek uyuş­maz­lık konu­sun­da uzlaş­ma­la­rı için yar­dım­cı olma­ya çalı­şan, taraf­sız bir 3. kişi rolün­de­dir. Ara­bu­lu­cu, hakim değil­dir, sade­ce taraf­la­rın ken­di çözüm­le­ri­ni bul­ma­la­rı­na yar­dım­cı olma­ya çalı­şan onlar tara­fın­dan ​“ara­bu­lu­cu­lar sici­lin­den seçil­miş ara­bu­lu­cu hukuk­çu” bir kişi­dir. Her tür­lü uyuş­maz­lık­lar değil, taraf­la­rın üze­rin­de ser­best­çe tasar­ruf ede­bi­le­cek­le­ri iş ve işlem­ler­den kay­nak­la­nan uyuş­maz­lık­lar için ara­bu­lu­cu­luk sis­te­mi­ne baş­vu­ru­la­bi­lir. Bu bağ­lam­da, ceb­ri icra­ya elve­riş­li konu­lar­da ara­bu­lu­cu­luk sis­te­mi­ne baş­vu­ru­la­bi­lir­ken, boşan­ma dava­la­rın­da, nüfus dava­la­rın­da ve bu gibi kamu düze­ni­ne iliş­kin olan konu­lar­da baş­vu­ru­la­ma­mak­ta­dır. Ara­bu­lu­cu­ya dava açma­dan önce veya son­ra baş­vu­ru­la­bi­lir. Dava açma­dan ara­bu­lu­cu­ya baş­vu­rul­ma­sı, dava açma­ya engel olma­dı­ğı gibi, açıl­mış bir dava­da da ara­bu­lu­cu­ya baş­vu­rul­ma­sı müm­kün­dür. Aksi karar­laş­tı­rıl­ma­dık­ça taraf­lar­dan biri­nin ara­bu­lu­cu­ya baş­vu­ru tek­li­fi­ne otuz gün için­de olum­lu cevap veril­mez ise bu tek­lif red­de­dil­miş sayı­lır. Taraf­lar ara­bu­lu­cu­luk faali­ye­ti sonun­da bir anlaş­ma­ya varır­lar­sa, bu anlaş­ma bel­ge­si­nin icra edi­le­bi­lir­li­ği­ne iliş­kin şerh veril­me­si­ni talep ede­bi­lir­ler. Dava açıl­ma­dan önce ara­bu­lu­cu­lu­ğa baş­vu­rul­muş­sa, anlaş­ma­nın icra edi­le­bi­lir­li­ği­ne iliş­kin şerh veril­me­si, asıl uyuş­maz­lık hak­kın­da­ki görev ve yet­ki kural­la­rı­na göre belir­le­necek olan mah­ke­me­den talep edi­le­bi­lir. Dava­nın görül­me­si sıra­sın­da ara­bu­lu­cu­lu­ğa baş­vu­rul­ma­sı duru­mun­da ise anlaş­ma­nın icra edi­le­bi­lir­li­ği­ne iliş­kin şerh veril­me­si, dava­nın görül­dü­ğü mah­ke­me­den talep edi­le­bi­lir. Bu şer­hi içe­ren anlaş­ma, ilam nite­li­ğin­de bel­ge sayı­lır (Ara­bu­lu­cu­luk K, m. 18). 

Sağ­lık huku­ku ala­nın­da, has­ta ile sağ­lık hiz­met sunu­cu­su ara­sın­da, aydın­lat­ma, rıza, komp­li­kas­yon yöne­ti­mi ve endi­kas­yon gibi konu­lar­dan olu­şan aykı­rı­lık­lar, kısa­ca malp­rak­tis ola­rak ifa­de etti­ği­miz uyuş­maz­lık­lar bir taraf­tan ceza ve disip­lin huku­ku diğer taraf­tan taz­mi­nat huku­ku açı­sın­dan çözü­me kavuş­tu­rul­ma­sı gerek­mek­te­dir. Bek­le­nen çözüm genel­lik­le dev­let yar­gı­sı­na baş­vu­ru­la­rak elde edil­mek­te­dir. Bunun alter­na­ti­fi, tah­kim yar­gı­sı ya da ara­bu­lu­cu­luk veya uzlaş­tır­ma kuru­mu­dur. Has­ta ile hekim veya sağ­lık kuru­mu veya kuru­lu­şu ara­sın­da­ki huku­ki uyuş­maz­lık­la­rın dev­let yar­gı­sın­da çözü­me kavuş­tu­rul­ma­sı, olgu tes­pit­le­ri­nin zor­lu­ğu ve ispat sorun­la­rı ile dona­tıl­mış­tır. Yar­gı­la­ma uzun sür­mek­te­dir, zira nere­dey­se hiç bir malp­rak­tis dava­sı tıb­bi bilir­ki­şi rapor­la­rı ve uzman görü­şü alın­ma­dan kara­ra bağ­la­na­ma­mak­ta­dır. Tec­rü­be eksik­li­ğin­den olsa gerek, sağ­lık huku­kun­da ara­bu­lu­cu­luk hekim­ler ve sigor­ta şir­ket­le­ri ve avu­kat­lar tara­fın­dan en azın­dan bugü­ne kadar kabul gör­me­miş­tir. Oysa yar­gı­la­ma süre­le­rin uzun­lu­ğu, yar­gı­la­ma ve avu­kat­lık gider­le­ri­nin yük­sek olma­sı, hakim­ler ara­sın­da malp­rak­tis uyuş­maz­lık­la­rın­da uzman­laş­ma eksik­li­ği, has­ta­nın psi­ko­lo­jik ve mad­di duru­mu, yar­gı­la­ma­da hekim ve sağ­lık kuru­mu ve kuru­lu­şu­nun olum­suz etki­le­nen ima­jı, hekim-has­ta iliş­ki­si­nin bozul­ma­sı, dava­nın han­gi tara­fın lehi­ne sonuç­la­na­ca­ğı­nın önce­den tah­min edi­le­me­me­si, dava üze­rin­de taraf­la­rın rol­le­ri ve etkin­lik­le­ri­nin nere­dey­se hiç dik­ka­te alın­ma­ma­sı gibi sebep­ler, ara­bu­lu­cu­luk kuru­mu­nun cazi­be­si­ni orta­ya koy­mak­ta­dır. Sade­ce has­ta ile sağ­lık hiz­met sunu­cu­su değil, mes­le­ki sorum­lu­luk sigor­ta­sı sebe­biy­le sigor­ta şir­ket­le­ri de, bu yeni alter­na­tif uyuş­maz­lık çözüm yön­te­mi­ni denemelidir.

Son söz; tıb­bi uygu­la­ma­lar sonu­cun­da mad­di ve mane­vi zara­ra uğra­yan has­ta­nın zarar­la­rı, yar­gı­ya git­me­den veya yar­gı süre­cin­de en eko­no­mik, en hız­lı ve en pra­tik şekil­de ara­bu­lu­cu­luk yön­te­mi ile taz­min edilebilir.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts