Nörobilim: İnsan rasyonel değil, beyin haz organı

PSİ­K­OL­OJİ / HAZİ­R­AN 2016

Üskü­dar Üni­ver­si­te­si 13. Ulus­la­ra­ra­sı Kog­ni­tif Nöro­bi­lim Kongresi’nde konu­şan Nöro­bi­lim Ana­bi­lim Dalı Baş­ka­nı Prof. Dr. Oğuz Tan­rı­dağ, insan bey­ni­ni anla­mak için önce hay­van zih­ni­nin iyi­ce öğre­nil­me­si gerek­ti­ği­ni belir­te­rek, insan bey­ni ile hay­van bey­ni ara­sın­da önem­li ben­zer­lik­ler oldu­ğu­nu söy­le­di. Tan­rı­dağ, ara­da­ki far­kın sade­ce yüz­de 4, insan olma­nın da bu yüz­de 4’te giz­li oldu­ğu­nu kay­det­ti. İns­an bey­nin­de diğer beyin­ler­den, özel­lik­le de pri­mat bey­nin­den yeni ve fark­lı bir alan bulun­ma­dı­ğı­na dik­kat çeken Tan­rı­dağ, Bütün konu oran­lar mese­le­si­dir” dedi.

BEYİN BİR İNANÇ MOTORU

Beyin­de­ki ayna nöron­la­rın var­lı­ğı­nın keş­fi ile bera­ber tak­lit, empa­ti ve sos­yal öğren­me ile ilgi­li bili­me­yen­le­rin anla­şıl­dı­ğı­nı belir­ten Prof. Dr. Tan­rı­dağ, ​“90’ların orta­sın­da bir­gün elin­de­ki muzu yiyen may­mu­nun kar­şı­sın­da bulu­nan may­mu­nun bey­nin­de de ben­zer dal­ga­la­rın oluş­tu­ğu göz­le­nin­ce sos­yal nöro­bi­li­min anah­ta­rı da çözül­müş oldu. O gün sos­yal nöro­bi­lim baş­la­mış oldu. Çün­kü empa­ti ve sos­yal öğren­me tak­lit ayna nöron­la­ra bağ­lı­dır. Ayna nöron­la­rın fark­lı can­lı­lar­da­ki var­lı­ğı bun­la­rın onda oldu­ğu­nu gös­te­rir. Daha yakın bir zaman­da bey­nin ras­yo­nel bir organ değil aslın­da ödül ve haz orga­nı oldu­ğu­nu, bey­nin bir inanç moto­ru oldu­ğu­nu, her­ke­sin haz ve ödül duy­du­ğu için inan­dı­ğı­nı ve neye inan­dı­ğın­dan çok inan­ma­sı­nın önem­li oldu­ğu­nu bize gös­te­ren deney­le­ri, bey­nin lim­bik sis­tem­le pre­fon­tal kor­tek­si ara­sın­da güç­lü bir ödül ve haz meka­niz­ma­sı oldu­ğu­nu orta­ya koydu.”

HAZ MEKA­Nİ­ZM­ASI ÇALIŞ­MA­YIN­CA DEP­RES­YO­NA GİRİYORUZ

“Ödül ve haz meka­niz­ma­sı abar­tı­lı bir şekil­de çalış­tı­ğın­dan ödül ve haz peşin­de koş­mak­tan ken­di­miz ala­mı­yo­ruz, ödül ve haz meka­niz­ma­sı yete­rin­ce çalış­ma­yın­ca dep­res­yo­na giri­yo­ruz. Bu kadar net. Dola­yı­sıy­la bunu çalış­tı­ran mad­de­nin de özel­lik­le dopa­min oldu­ğu­nu hatır­lar­sak tam anla­mıy­la hipo­tez tamam­la­nı­yor. Bey­nin en önem­li meka­niz­ma­la­rın­dan bir tane­si ödül ve haz meka­niz­ma­sı­dır. Nor­mal sayı­lan insan bey­ni bunun kont­ro­lün­de çalı­şır ve sade­ce insan bey­ni değil onun bil­gi­le­ri­nin üze­rin­den gel­di­ği hay­van­lar­da da durum aynıdır.”

yonetici

See aut­ho­r­’s posts