Nefes darlığı PH olabilir ve tedavi edilmezse öldürür

PUL­MO­NO­LO­Jİ / ARA­LIK 2015

Pul­mo­ner hiper­tan­si­yon (PH) ve onun en zor tür­le­rin­den biri olan kro­nik trom­bo­em­bo­lik pul­mo­ner hiper­tan­si­yon (KTEPH) tıb­bın yakın zama­na kadar çare­siz kal­dı­ğı, oysa son yıl­lar­da piya­sa­ya çıkan ilaç­lar­la önem­li oran­da teda­vi edi­le­bi­len has­ta­lık­lar. Düne kadar ​“kan­ser­den kötü” deni­len ve teda­vi edil­me­di­ği tak­dir­de ölüm­cül ola­bi­len pul­mo­ner hiper­tan­si­yon ihti­ma­li­ni hekim­le­rin mut­la­ka akıl­da tut­ma­sı, teş­his edil­me­si­ni büyük oran­da kolaylaştırıyor.

NEDEN­LE­Rİ

PH, bir­çok nede­ne veya has­ta­lı­ğa bağ­lı ola­rak orta­ya çıka­bi­li­yor. Akci­ğer dama­rın­da­ki basın­cın art­ma­sı sonu­cu zaten yük­sek basın­ca daya­nık­lı olma­yan sağ kalp bunu kal­dı­ra­mı­yor ve has­ta sağ kalp yet­mez­li­ğin­den kay­be­di­li­yor. Ülke­miz­de sık görü­len neden­ler­den biri de doğuş­tan delik olan kal­bin zama­nın­da kapa­tıl­ma­ma­sı. Kapak has­ta­lı­ğı ve kalp has­ta­lı­ğı da teda­vi edil­mez­se uzun vade­de akci­ğer basın­cı­nı artı­rıp boza­bi­li­yor. Skle­ro­der­ma gibi bağ doku­su has­ta­lık­la­rı da akci­ğer basın­cı­nı artı­ran diğer neden­ler­den biri.Son yıl­la­ra kadar hiç­bir nede­ni olma­dı­ğı sanı­lan pul­mo­ner hiper­tan­si­yo­nun ise bugün gene­tik oldu­ğu bili­ni­yor. Gene­tik kay­nak­lı PAH, nadir görü­lü­yor ancak hız­lı iler­li­yor. Doğuş­tan, idi­opa­tik olan PAH, genç yaş­lar­da orta­ya çıkar­ken, akci­ğer pıh­tı­sı, skle­ro­der­ma daha ile­ri yaş­lar­da görülüyor.

BELİ­RT­İL­ER

Has­ta­lar genel­de nefes dar­lı­ğı şika­ye­ti ile ama daha ile­ri evre­ler­de bayıl­ma, fena­lık his­si ile geli­yor. Genel­de birin­ci basa­mak­ta pul­mo­ner hiper­tan­si­yon kim­se­nin aklı­na gel­mi­yor. O yüz­den has­ta­lar hep daha ile­ri evre­ler­de, dört evre­nin üçün­cü evre­sin­de yaka­la­nı­yor­lar. Ne kadar erken yaka­la­nır­sa teda­vi­ye yanıt o kadar iyi ola­ca­ğın­dan bilinç­len­dir­me kam­pa­yan­la­rı ülke­miz­de de başa­rıy­la sür­dü­rü­lü­yor. Şüp­he­le­ni­len has­ta eko­kar­di­yog­ra­fi­ye gön­de­ri­lir­se bu has­ta­lı­ğın tanı­sı koyu­lu­yor, dola­yı­sıy­la eko­kar­di­yog­ra­fi iyi bir tara­ma testi.

ERKEN TANI

Birin­ci basa­mak heki­mi­nin açık­la­ya­ma­dı­ğı nefes dar­lı­ğı duru­mun­da pul­mo­ner hiper­tan­si­yo­nu mut­la­ka düşün­me­si gere­ki­yor. Has­ta­nın dış görü­nü­şün­de bir bağ doku­su has­ta­lı­ğı var­sa şüp­he eşi­ği­ni çok yük­sek tut­ma­sı gere­ki­yor. Doğuş­tan delik var­sa kolay kolay atlan­mı­yor. Akci­ğe­re pıh­tı atma eği­li­mi olan has­ta­da yine şüp­he­yi yük­sek tut­mak lazım. Bugün akci­ğe­re pıh­tı attı­ğın­da anın­da müda­ha­le yön­tem­le­ri müm­kün hale gel­di­ği için erken tanı ile pıh­tı­yı erit­mek ve uzun vade­de akci­ğer basın­cı­nın art­ma­sı­nı engel­le­mek mümkün.

TEDA­Vİ

Yeni teda­vi­ler­le ilk defa yaşa­mı uzat­mak müm­kün oldu. 80’li yıl­lar­da pul­mo­ner basın­cı düzen­le­yen 3 yolak bulun­du. Bu yolak­la­rın hep­si­nin ayrı ayrı orta­dan kal­dı­rıl­ma­sı­nın akci­ğer dama­rı­nı gev­şet­ti­ği ve yapı­sal deği­şik­le­ri olum­lu yön­de değiş­tir­di­ği gös­te­ril­di. 3 fark­lı yola­ğın gide­rek daha modern­le­şen şekil­ler­de inhi­bis­yo­nu ile ilgi­li çalış­ma­lar çık­tık­ça fark­lı ilaç­lar da çık­ma­ya başladı.

UZMAN­LAR UYARIYOR

Türk Kar­di­yo­lo­ji Der­ne­ği Yöne­tim Kuru­lu Baş­ka­nı Prof. Dr. Lale Tok­gö­zoğ­lu, ​“Pul­mo­ner hiper­tan­si­yon has­ta­la­rı ken­di­le­ri­ni çok yal­nız, çare­siz ve dep­re­sif his­se­di­yor ki onla­ra des­tek olmak ve onla­rı önem­se­di­ği­mi­zi, olum­lu geliş­me­le­rin ola­bi­le­ce­ği­ni his­set­tir­mek çok önem­li” diyor.

İst­anb­ul Üni­ver­si­te­si Tıp Fakül­te­si Göğüs Has­ta­lık­la­rı Ana­bi­lim Dalı Öğre­tim Üye­si Doç. Dr. Gül­fer Oku­muş da, hekim­le­rin özel­lik­le nefes dar­lı­ğı şika­yet­le­rin­de pul­mo­ner hiper­tan­si­yo­nun tüm tip­le­ri­ni akıl­da tut­ma­sı gerek­ti­ği­ne dik­kat çeki­yor: ​“Has­ta mut­la­ka pul­mo­ner hiper­tan­si­yon mer­kez­le­rin­den biri­ne gön­der­me­li. Kro­nik trom­bo­em­bo­lik pul­mo­ner hiper­tan­si­yon­da mul­ti­di­sip­li­ner bir yak­la­şım gerek­ti­ği için bu has­ta­la­rın tanı ve teda­vi­le­ri mut­la­ka özel­leş­miş pul­mo­ner hiper­tan­si­yon mer­kez­le­rin­de yapılmalıdır.”

yonetici

See aut­ho­r­’s posts