Ne yiyeceğinize sadece diyetisyenler karar verebilir”

BES­LEN­ME / MART 2016

Liv Hospital’dan Uzm. Diye­tis­yen Serap Güzel, kişi­le­rin nasıl bes­le­ne­ce­ği­ne sade­ce konu­nun uzma­nı diye­tis­yen­le­rin karar vere­bi­le­ce­ği­ni, yan­lış diyet­le­rin has­ta­lık­la­ra dave­ti­ye çıkar­mak­la kal­ma­yıp, vücut­ta yağ yeri­ne su ve kas kay­bı­na neden oldu­ğu­nu söy­lü­yor. Detok­sun da hiç­bir fay­da­sı olma­dı­ğı­na dik­kat çeken Güzel, Vücu­du­mu­zu temiz­le­yen organ kara­ci­ğer­dir ve biz düzen­li ve sağ­lık­lı bes­le­ne­rek zaten tok­sin­le­ri ata­bi­li­yo­ruz” diyor.

Uzm. Diyetisyen Serap Güzel
Uzm. Diye­tis­yen Serap Güzel

Şok diyet­ler meta­bo­liz­ma­yı bozuyor

Kısa dönem­li zayıf­la­ma ama­cıy­la yapı­lan diyet­ler çok zarar­lı. Kişi bes­len­me alış­kan­lı­ğı­nı değiş­tir­mi­yor­sa, diyet sade­ce kısa süre­de zayıf­la­ma­ya neden olu­yor ancak meta­bo­liz­ma­yı şaşır­tan ve bozan bir süreç yaşa­nı­yor. Kişi­nin yaşı­na, cin­si­ye­ti­ne, akti­vi­te­si­ne, har­ca­dı­ğı ener­ji­ye göre kalo­ri alma­sı gere­ki­yor. Bir süre kısıt­lı kalo­ri alın­dı­ğın­da nor­mal bes­len­me­ye geçin­ce meta­bo­liz­ma daha yavaş çalı­şı­yor ve kolay­lık­la kilo alı­mı olu­yor. Meta­bo­liz­ma çok düşük kalo­ri­le­re alış­tı­rıl­ma­ma­lı. 1000 kalo­ri­ye alı­şan meta­bo­liz­ma 1300 kalo­ri alın­dı­ğın­da yedik­le­ri­ni­zi kilo­ya dönüştürür.

Her­ke­sin diye­ti fark­lı olur

Bizim üni­ver­si­te­le­ri­miz­de bes­len­me ve diye­te­tik bölü­mü ayrı­dır. Tıp fakül­te­sin­den mezun olan dok­tor­la­rın bile bes­len­me ile ilgi­li bil­gi­si kısıt­lı­dır. Diyet ala­nın­da uzman­lı­ğı olan kişi­le­rin bu konu­da konuş­ma­sı gere­ki­yor. Genel bes­len­me öne­ri­le­ri her­ke­se uygu­la­na­maz. Kişi­nin bir has­ta­lı­ğı ola­bi­lir, kilo­su­na göre çok az kalo­ri ala­bi­lir ve meta­bo­liz­ma­sı­nın zor­lan­ma­sı­na, baş­ka has­ta­lık­la­rın tetik­len­me­si­ne neden ola­bi­lir. O yüz­den kişi­le­rin nasıl bes­le­ne­ce­ği­ne sade­ce işin uzma­nı kişi­ler karar vermelidir.

sebzeler

Yağ kay­bı uzun süre­de olur

Vücu­dun bir haf­ta­lık, on gün­lük detoks adı altın­da bir takım mey­ve­ler­le, seb­ze­ler­le, mey­ve-seb­ze suyu karı­şım­la­rıy­la, bit­ki çay­la­rıy­la tok­sin­ler­den temiz­len­me­si gibi bir durum söz konu­su değil­dir. Vücu­du­mu­zu temiz­le­yen organ kara­ci­ğer­dir ve biz düzen­li ve sağ­lık­lı bes­le­ne­rek zaten tok­sin­le­ri ata­bi­li­yo­ruz. Eğer kara­ci­ğer­de sorun­la­rı­mız var­sa, kolest­re­rol soru­nu var­sa, kilo­muz faz­lay­sa bir haf­ta­da, on gün­de yapı­la­cak bir kür­le bun­la­rı başar­mak söz konu­su değil­dir. Bu tür çok düşük kalo­ri­li belen­me şekil­le­ri, vücu­dun su kay­bet­me­si­ne neden olur. Yağ doku­su­nu değil suyu kay­be­de­riz, kas­la­rı­mı­zı kay­be­de­riz. Yağ kay­bet­mek için uzun süre­de, vücu­dun alı­şık oldu­ğu kalo­ri­nin 300400 kalo­ri altın­da alma­mız gerekir.

Tere­yağ tüketmeyin

Doy­muş yağ kesin­lik­le iste­mi­yo­ruz. Hay­van­sal yağ kan yağ­la­rı, kalp-damar sağ­lı­ğı açı­sın­dan zarar­lı. Bit­ki­den elde edi­len her yağ sağ­lık­lı­dır. Bu ayçi­çek yağı da ola­bi­lir, fın­dık yağı da. Önem­li olan aşı­rı tüket­me­mek­tir. Mut­la­ka zey­tin­ya­ğı öne­ri­yo­ruz. Tere­yağ doğal bir yağ olsa da hay­van­sal kay­nak­lı­dır ve için­de doy­muş yağ­lar bulunur.

Pro­te­in-kar­bon­hid­rat den­ge­si nasıl olmalı?

Vücu­dun ener­ji ihti­ya­cı­nı önce kar­bon­hid­rat­lar­dan kar­şı­la­rız. Pro­te­in­ler de önem­li ama sanıl­dı­ğı gibi çok yük­sek oran­lar­da değil­dir. Eski­den kar­bon­hid­rat ora­nı­nın biraz daha yük­sek olma­sı gerek­ti­ği düşü­nü­lü­yor­du, son yıl­lar­da biraz daha düşük kar­bon­hid­rat­la bes­len­me de gün­dem­de. Ama sıfı­ra yakın kar­bon­hid­rat bes­len­me değil­dir. Faz­la pro­te­in tüke­ti­mi­nin bir süre son­ra böb­rek­ler üze­rin­de, kan yağ­la­rı üze­rin­de olum­suz etki­le­ri ola­cak­tır ve has­ta­lık­la­ra yol aça­cak­tır. Kar­bon­hid­rat tüke­tir­ken lif­li besin­ler seç­me­ye dik­kat etme­li­yiz. En sağ­lık­lı kar­bon­hid­rat kay­nak­la­rı, bul­gur pila­vı, çav­dar, tam buğ­day­dan yapıl­mış ekmek, kuru bak­la­gil­ler­dir. Pro­te­in ürün­le­ri­nin için­de posa yok, o yüz­den bun­la­rı diye­ti­miz­de bulun­du­ra­rak posa almak zorundayız.

Kişi­nin ne kadar pro­te­in tüket­me­si gerek­ti­ği kilo­su­na göre belir­le­ni­yor. Kilo başı­na 0,8 gram pro­te­in tüket­me­si gere­ki­yor. 70 kilo olan biri­nin gün­de 56 gram pro­te­in tüket­me­si gere­ki­yor. Eğer sade­ce etten alsay­dı 250 gram et tüket­me­si yeter­li ola­cak­tı. Döner­ci­ler­de veri­len por­si­yon 120 gram­dır, yani iki por­si­yon döner eder ya da dört-beş küçük tavuk bage­ti. Ama bunun tümü­nü etten hesap­la­mı­yo­ruz. Pro­te­ini pey­nir, süt, yumur­ta, yoğurt, bak­la­gil­ler ve etten alma­mız gere­ki­yor. Bir dilim ekmek­te bile 1 gram pro­te­in var. 100 gra­mı­nı etten alma­mız yeter­li ola­cak­tır. Yani kişi ken­di avuç içi kadar et yiyor­sa bu onun için yeter­li­dir. Pro­te­in çeşit­li­li­ği çok önem­li. Aksi hal­de kalp-damar has­ta­lık­la­rı ris­ki art­tı­ğı gibi, posa tüke­ti­mi aza­la­ca­ğın­dan kan­ser ris­ki­ni artıracaktır.

Bun­la­rı mut­la­ka tüketin

Kışın yeşil­lik­li bol sala­ta, turunç­gil­ler, kefir, zen­ce­fil, zer­da­çal, kır­mı­zı mey­ve­ler (Kışın nar, yazın berry’ler) kükürt­lü seb­ze­ler gru­bun­dan kere­viz, kar­na­ba­har, bro­ko­li mut­la­ka tüketilmeli.

multivitamin

Mul­ti­vi­ta­min­ler ne zaman ter­cih edilebilir?

Çocuk­lar den­ge­siz, yeter­siz bes­le­ni­yor­sa mul­ti­vi­ta­min gere­ke­bi­lir. Çocuk mey­ve-seb­ze tüke­ti­yor­sa aslın­da bizim ülke­miz­de her vita­min ve mine­ra­li çok rahat ala­bi­lir. Yetiş­kin­ler­de de bes­len­me düz­gün­se mul­ti­vi­ta­mi­ne ihti­yaç kal­maz. Hami­le­lik­te elzem olan­lar folik asit, demir, B 12 ve D vita­mi­ni­dir. Çalı­şan insan­lar günü­müz­de yeter­li ve den­ge­li bes­le­ni­yor demek zor. Faz­la et yiyo­ruz, mey­ve­yi az tüke­ti­yo­ruz. Bir tabak seb­ze yeme­ği, bir tabak yeşil­lik­li sala­ta, 34 por­si­yon mey­ve tüket­me­yen­ler­de vita­min eksik­li­ği olu­yor. Yaş­lı­lık döne­min­de mul­ti­vi­ta­min­ler, Koen­zim Q 10, Ome­ga 3 önerilebilir.

Pure Fish Oil

Ome­ga 3’te ağır meta­le dikkat!

Mev­si­min­de haf­ta­nın iki günü 150’şer gram balık tüke­til­me­si gere­ki­yor. Balık pro­te­ini bütün elzem ami­no­asit­le­ri içe­ri­yor. Kır­mı­zı ete göre daha düşük kalo­ri­li­dir, sin­di­ri­mi daha kolay­dır ve Ome­ga 3 içe­rir. Balık yen­me­di­ği gün­ler Ome­ga 3 tak­vi­ye­si alı­na­bi­lir. Kul­la­na­ca­ğı­nız ürü­nün ağır metal ris­ki­ne kar­şı ana­liz­den geç­miş olma­sı lazım. Fir­ma­nın ağır metal bulun­ma­dı­ğı­na dair ürü­nü bir labo­ra­tu­var tes­tin­den geçir­me­si gere­ki­yor. Tüke­ti­ci buna dik­kat etmeli.

İlgili Haberler

Leave a Comment