Metabolik cerrahi hem diyabeti düzeltiyor, hem zayıflatıyor

CER­RA­Hİ / TEM­MUZ 2016

Tip 2 diya­bet teda­vi­sin­de kul­la­nıl­ma­ya baş­la­nan meta­bo­lik cer­ra­hi­ye ilgi artı­yor. Anka­ra Mina­se­ra Aldan Has­ta­ne­si hekim­le­rin­den Cer­rah Doç. Dr. Fah­ri Yeti­şir, obe­zi­te cer­ra­hi­si­ne göre üstün­lük­le­ri­ni anlat­tı­ğı meta­bo­lik cer­ra­hi­nin, hem diya­bet teda­vi­sin­de etki­li oldu­ğu­nu hem de zayıf­la­ma­ya daha faz­la yar­dım­cı oldu­ğu­nu söylüyor. 

Meta­bo­lik cer­ra­hi, bes­len­me ile diya­bet iliş­ki­si­ne nasıl bakıyor?

Günü­müz­de gıda sek­tö­rün­de­ki deği­şim­ler sonu­cun­da doğal gıda ürün­le­ri gide­rek azal­mış ve daha çok yük­sek kalo­ri­li ve çok çabuk sin­di­ri­len gıda­lar üre­til­miş­tir. Bu gıda­lar (kola, bis­kü­vi, tat­lı­lar, beyaz ekmek, pirinç ve ben­ze­ri gıda­lar) ince bağır­sa­ğın en prok­si­mal kıs­mın­da (jeju­num­da) emil­mek­te ve dis­tal­de­ki ile­uma hiç gele­me­mek­te­dir. Bunun neti­ce­sin­de dis­tal ince bağır­sak­tan sal­gı­lan­ma­sı gere­ken hor­mon­lar sal­gı­lan­ma­mak­ta­dır. Bu hor­mon­lar­da şeker has­ta­lı­ğı­nın ve doy­ma his­si­ni etki­le­ye­rek faz­la kilo­la­rın oluş­ma­sın­da etken olduk­la­rı anlaşılmıştır.

Ame­li­yat bu işle­yi­şe nasıl etki ediyor?

Tüm bari­at­rik ame­li­yat­lar şeker has­ta­lı­ğı­nın düzel­til­me­sin­de belir­li düzey­ler­de etki­li olabilmektedir. 

Şu anki bil­gi­ler ışı­ğın­da bakıl­dı­ğın­da, bu ame­li­yat­lar ile şeker has­ta­lı­ğı­nın düzel­me­sin­de ile­ri sürü­len pro­je­ler ince­len­di­ği zaman, ana fak­tör sin­di­ril­me­miş veya az sin­di­ril­miş gıda­la­rın ile­uma ulaş­ma­sı ve bura­dan bazı hor­mon­la­rın sal­gı­lan­ma­sı­nı sağ­la­ma­sı. Sal­gı­la­nan bu hor­mon­la­rın da üç şekil­de etki etti­ği anlaşılmaktadır:

Birin­ci­si, hor­mon­la­rın pank­re­ası uya­ra­rak daha çok insü­lin sal­gı­lan­ma­sı­na neden olması.

İkinc­isi, vücut­ta­ki insü­li­nin etki ede­ce­ği hüc­re­le­rin hemen hep­si­nin uya­rıl­ma­sı ve insü­li­ne kar­şı daha has­sas hale geti­ril­me­si ve böy­le­lik­le insü­lin diren­ci­nin kırıl­ma­sı yani daha az insü­lin mik­tar­la­rı ile daha etki­li bir kan şeke­ri kont­ro­lü­nün sağlanabilmesidir.

Bun­la­rın yanı sıra bu ame­li­yat­la­rı olan insan­lar, yeme­ğe kar­şı olan tavır­la­rı­nı da değiş­ti­ri­yor. Daha az yiye­rek doyu­yor­lar ve yiye­cek­le­re olan ilgi­le­ri aza­lı­yor. İlerl­ey­en zaman­lar­da faz­la kilo­la­rın veril­me­si sonu­cun­da insü­li­ne olan ihti­yaç ve direnç de azalıyor.

Daha çabuk doy­ma üze­ri­ne etki meka­niz­ma­sı­nı anla­tır mısınız?

Sin­di­ril­me­miş veya az sin­di­ril­miş yiyecek mad­de­le­ri ile­uma ula­şa­rak hor­mon­lar sal­gı­lan­ma­sı­na neden olmak­ta­dır. Bu hor­mon­lar da insan­la­rın daha çabuk doy­ma his­si­ne ulaş­ma­sı­nı sağlamaktadır.

Ayrı­ca tüm sin­di­rim sis­te­mi­ni baş­ta da mide­yi etki­le­ye­rek mide­nin çıkış kapak­çı­ğı olan pilo­run kasıl­ma­sı­na neden ola­rak mide­nin boşal­ma zama­nı­nı gecik­tir­mek­te­dir. Boşa­la­ma­yan mide­de bir doy­gun­luk ve dolu­luk his­si oluşmaktadır.

Bu hor­mo­nal etki­nin yanın­da bu has­ta­la­rın mide­le­rin­de yapı­lan küçült­me ame­li­yat­la­rı sonu­cun­da az gıda ile dolan mide nede­ni ile de daha çabuk doy­ma his­si­ne ulaşılabilmektedir.

Mide fun­du­sun­dan sal­gı­la­nan geri­lin hor­mo­nu­nun mik­ta­rı­nın azal­ma­sı da açlık his­si­nin azal­ma­sı­na ve daha az yemek arar hale gel­me­si­ne ve yemek­le­re olan düş­kün­lük­le­rin azal­ma­sı­na neden olmaktadır. 

Meta­bo­lik cer­ra­hi tüm şeker has­ta­la­rı­na uygu­la­na­bi­lir mi?

Şeker has­ta­la­rı­nın %10 unu oluş­tu­ran Tip 1 şeker has­ta­la­rın­da işe yara­maz. Tip 2 şiş­man has­ta­lar­da etki­li ola­bil­mek­te­dir. Kime ne kadar etki ede­ce­ği has­ta­nın pank­re­as rezer­vi ve insü­lin diren­ci ile ala­ka­lı­dır. Bun­lar ame­li­yat önce­si tet­kik­ler­le anlaşılmaktadır.

Meta­bo­lik cer­ra­hi ile bari­at­rik cer­ra­hi (şiş­man­lık ame­li­ya­tı) ara­sın­da­ki fark nedir?

Bari­at­rik ame­li­yat­lar bu yukar­da say­mış oldu­ğu­muz şeker has­ta­lı­ğı­nı düzel­ti­ci özel­lik­le­rin bir kıs­mı­nı kap­sa­mak­ta iken, meta­bo­lik cer­ra­hi ame­li­yat­la­rı hemen hep­si­ni içer­mek­te­dir. Bu neden­le meta­bo­lik cer­ra­hi ame­li­ya­tı yapı­lan şiş­man şeker has­ta­la­rı­nın şeker has­ta­lı­ğın­dan kur­tul­ma şans­la­rı şiş­man­lık ame­li­ya­tı yapı­lan has­ta­lar­dan daha faz­la olmaktadır. 

Şiş­man­lık ame­li­ya­tı yapı­lan, özel­lik­le emi­lim bozu­cu ame­li­yat yapı­lan (gast­rik bypass gibi) has­ta­lar­da bu emi­lim bozuk­lu­ğu nede­ni ile has­ta­lar­da demir, kal­si­yum, vita­min B12 gibi bir­çok vita­min, pro­te­in emi­li­min­de daha çok sorun olmak­ta. Ame­li­yat son­ra­sı ömür boyu bu emi­lim bozuk­lu­ğu nede­ni ile eksik­li­ği olan vita­min, elek­ti­ro­lit ve mad­de­ler için tak­vi­ye teda­vi­le­ri almak ve yakın takip edil­me­le­ri gerek­mek­te­dir. Meta­bo­lik cer­ra­hi yapı­lan has­ta­lar­da bu emi­lim bozuk­lu­ğu ile çok daha az karşılaşılmaktadır.

Kısıt­la­yı­cı türün­de bari­yat­rik cer­ra­hi yapı­lan şiş­man şeker has­ta­la­rın­da ise şeker has­ta­lı­ğın­dan kur­tul­ma ora­nı meta­bo­lik cer­ra­hi­nin başa­rı­sı­na göre daha az olmak­ta­dır. Ayrı­ca 5–10 yıl gibi takip­ler son­ra­sın­da şeker has­ta­lı­ğın­da yeni­le­me şan­sı daha fazladır.

Kaç çeşit meta­bo­lik cer­ra­hi ame­li­ya­tı mevcuttur?

Ken­di için­de ufak ayar­la­ma­lar ve fark­lı­lık­lar olmak­la bir­lik ana hat­la­rı ile üç çeşit meta­bo­lik cer­ra­hi mev­cut­tur. Hep­si­nin endi­kas­yon­la­rı farklıdır.

1) Diver­te Edil­me­yen İlea lTranspozisyon(IT):

2) Diver­te IT

3) Tran­sit Bipartisyon

Türk cer­ra­ha Avrupa’dan ödül

Tür­ki­ye Meta­bo­lik Cer­ra­hi Vak­fı Baş­ka­nı Doç Dr. Alper Çelik’e Avru­pa Endok­ri­no­lo­ji Kongresi’nden ​‘Genç Bilim İns­anı’ ödü­lü veril­di. Diya­bet has­ta­lı­ğı­na cer­ra­hi teda­vi yön­te­miy­le neş­ter vuran Tür­ki­ye Meta­bo­lik Cer­ra­hi Vak­fı Baş­ka­nı Doç Dr. Alper Çelik, Dr. Eylem Çağıl­tay ve ekip arka­daş­la­rı ile bir­lik­te kong­re tara­fın­dan ‘’Genç Bilim İns­anı’’ ödü­lü­ne değer görüldü. 

Çelik ödül­le ilgi­li, ‘’Geri dönü­le­mez, kro­nik ve iler­le­yi­ci oldu­ğu kabul edi­len bir has­ta­lı­ğın meta­bo­lik cer­ra­hi müda­ha­le­si sonun­da bilim­sel yön­tem­ler­le teda­vi edi­li­yor olma­sı, Avrupa’nın en önem­li endok­rin cami­ası tara­fın­dan taç­lan­dı­rıl­dı. Bizim açı­mız­dan en önem­li anla­mı, doğ­ru yol­da oldu­ğu­mu­zu gör­mek oldu. Çalış­ma­la­rı­mı­za bilim­sel çiz­gi­den ayrıl­ma­dan devam ede­ce­ğiz’’ dedi. 

yonetici

See aut­ho­r­’s posts