Kronik sinüzit tedavi edilebilir

SİN­ÜZ­İT / HAZİ­R­AN 2016

Akut sinü­zit gibi kro­nik sinü­zi­tin de mut­la­ka teda­vi edi­le­bil­di­ği­ni söy­ke­yen Bey­kent Üni­ver­si­te­si Tıp Fakül­te­si Kulak Burun Boğaz – Baş ve Boyun Cer­ra­hi­si Uzma­nı Prof. Dr. Burak Ömür Çakır, teda­vi­de fark­lı anti­bi­yo­tik­le­rin yanı sıra deniz suyu ve kor­ti­zon­lu sprey­ler kul­la­nıl­dı­ğı­nı ve has­ta­la­rın yüz­de 70’e yakı­nı­nın iyi­leş­ti­ği­ni, kalan­la­rın ise ame­li­yat­la teda­vi edi­le­bil­di­ği­ni vurguluyor.

Sinü­zit nedir, nasıl oluşur?

Sinüs­ler, yüz böl­ge­sin­de­ki boş­luk­lar­dır. Bun­lar kemik yapı olsay­dı, başı­mız daha ağır olur­du. Sinüs­le­rin başı­mı­zı hafif­let­mek yanın­da bir diğer göre­vi de hava boş­luk­la­rı olduk­la­rı için hava­nın iç kısım­la­ra kadar gir­me­si­ni sağ­lar. Yanak, alın, göz­le­rin iç kısım­la­rın­da, bey­nin içi­ne kadar gir­miş boş­luk­lar­dır. Sinü­zit, bu boş­luk­la­rın iltihaplanmasıdır.

Akut sinü­zi­ti nasıl tanımlıyorsunuz?

Akut sinü­zit­ler, kısa süre­de orta­ya çıkan, 3 aydan daha kısa süren sinü­zit­ler­dir. Nez­le geçi­ril­di­ğin­de, burun tıkan­dı­ğın­da, soğuk algın­lı­ğın­da burun akma­ya baş­lar, yüz­de bir şiş­lik his­si ve başağ­rı­sı ile akut sinü­zit baş­lar. Sinüs­ler­de­ki sal­gı­nın göre­vi, sinüs­le­rin içi­ni döşe­yen muko­za­yı ıslak tut­mak ve temiz­li­ği­ni sağ­la­mak­tır. Nor­mal şart­lar­da sinüs­ler burun içi­ne boşa­lır. Buru­na gelen kanal­lar tıkan­dı­ğı zaman için­de­ki sıvı aka­maz ve dol­ma­ya baş­lar. Cida­ra basınç yap­ma­ya baş­la­yın­ca ağrı duya­rız. İlk üç gün bur­nu­muz say­dam akar, son­ra­ki gün­ler­de yeşil-sarı ren­ge döner, çün­kü bak­te­ri­ler ve mik­ro­bi­yal enfek­si­yon dev­re­ye gir­miş­tir. Akan suyun temiz kal­ma­sı, dur­gun göl­de özel­lik­le sıcak hava­lar­da bak­te­ri­le­rin oluş­ma­sı gibi düşünebiliriz.

Nasıl teda­vi edilir?

Akut sinü­zi­tin teda­vi­sin­de önce­lik­le sinüs kanal­la­rı­nın açık tutul­ma­sı gere­ki­yor. Bunun için burun sprey­le­ri gibi semp­to­mik teda­vi­ler veri­yo­ruz. Bu tıka­nık­lık üç-beş gün­den faz­la devam ettiy­se anti­bi­yo­tik­le­re baş­lı­yo­ruz. Anti­bi­yo­tik teda­vi­si genel­de 10–14 gün civa­rın­da sürer. Burun açı­cı sprey­le­ri ise 4 gün­den faz­la kul­lan­ma­mak lazım. Ağız­dan ağrı kesi­ci veya sinüs açı­cı ilaç­lar da kullanırız.

Başağ­rı­sı­nı da mig­ren­den ayır­mak gere­ki­yor. Sinü­zi­tin neden oldu­ğu başağ­rı­sı mig­ren kadar şid­det­li değil­dir. Zonk­la­yı­cı, bas­kı tar­zın­da bir ağrı­dır ve öne eğil­mek, yat­mak, baş hare­ket­le­ri ile sıvı hare­ket ede­ce­ği için rahat­sız edi­ci bir ağrı mey­da­na gelir.

Sinü­zit ne zaman kronikleşir?

Sinü­zi­tin 3 haf­ta­dan faz­la sür­me­si, bir ayın üze­ri­ne çık­ma­sı artık kro­nik­leş­me­ye baş­la­dı­ğı­nın işa­re­ti­dir. İyi teda­vi edil­me­miş bir sinü­zit, sinüs yol­la­rı­nı tıka­yan önem­li sorun­lar­dan biri olan aler­ji­ler, sık sık üst solu­num yolu enfek­si­yo­nu geçir­me­ye bağ­lı ola­rak sinüs içi­ni kap­la­yan muko­za­nın kalın­laş­ma­sı, burun polip­le­ri, immün sis­tem yet­mez­li­ği gibi ter­de­ki tuz ora­nı­nın art­tı­ğı bazı çocuk­luk çağı has­ta­lık­la­rı kro­nik sinü­zi­tin neden­le­ri­dir. Burun tıka­nık­lı­ğı, geniz akın­tı­sı, baş­ta dol­gun­luk his­si, boğa­za gelen akın­tı olma­sı kro­nik sinü­zit açı­sın­dan bul­gu­dur. Bunun 3 aydan faz­la sür­me­si de artık müz­min­leş­ti­ği­nin gös­ter­ge­si­dir. En önem­li nede­ni, muko­za dedi­ği­miz cilt yapı­sı­nın kalın­laş­ma­sı, sinüs yol­la­rı­nın kapanmasıdır.

Kro­nik sinü­zit teda­vi edi­le­bi­lir mi, nasıl?

Kro­nik sinü­zi­tin teda­vi­si akut sinü­zit­ten daha zor­dur. Eğer aler­ji var­sa aler­ji­ye yöne­lik, çocuk­lar­da immu­nog­lo­bu­lin yet­mez­li­ği var­sa ona yöne­lik bir teda­vi uygu­lan­ma­lı­dır. Özel­lik­le aler­ji­li çocuk­lar­da sık görü­lür. Çocuk­lar­da­ki en önem­li sinü­zit neden­le­rin­den biri de geniz eti­dir. Sinüs­ler­de gün­de yak­la­şık bir lit­re sıvı üre­ti­li­yor, bu sıvı­nın mut­la­ka atıl­ma­sı gere­ki­yor. Geniz eti bunu engel­li­yor. Bu durum­da geniz eti­nin alın­ma­sı gere­ki­yor. Sık sık enfek­si­yo­na neden olu­yor­sa enfek­si­yon teda­vi edil­me­li. Nazal polip var­sa temiz­len­me­li. Kro­nik sinü­zit­te anti­bi­yo­tik­le­ri daha özel seçi­yo­ruz. Ana­erop yani oksi­jen­siz ortam­da yaşa­yan bak­te­ri­ler işin içi­ne gir­di­ği için buna uygun anti­bi­yo­tik seç­me­miz lazım. Deniz suyu, ecza­ne­den ala­ca­ğı­mız okya­nus suyu ya da evde hazır­la­ya­ca­ğı­mız tuz­lu sular da kul­la­nıl­ma­lı. Evde bir lit­re suyun içi­ne iki çay kaşı­ğı iyot­suz tuz, bir çay kaşı­ğı kar­bo­nat karış­tı­rı­la­rak hazır­lan­ma­lı. İyots­uz tuz, çün­kü iyot bur­nu yakar. 20 cc enjek­tö­rün iğne­si­ni tak­ma­dan sabah, öğlen, akşam gün­de üç kez ola­cak şekil­de lava­bo­da kafa­mı­zı eğip bur­nu­mu­zu yıka­rız. Bu su hem ora­da­ki sıvı­yı, hem bak­te­ri­yi uzak­laş­tı­rır hem de muko­za­yı bes­ler ve nem­len­di­rir. Muko­za­la­rın üze­rin­de çok ince hüc­re­ler var­dır ve hüc­re­le­rin üze­rin­de hair cell dedi­ği­miz tüy­lü hüc­re­ler bulu­nur. Kro­nik sinü­zit­te bu hüc­re­le­rin hare­ket kabi­li­ye­ti aza­lır. Oysa bu tüy­ler bir nevi fır­ça göre­vi göre­rek sıvı­yı arka­ya doğ­ru atı­yor­du. Tuz­lu su kul­lan­dı­ğı­mız zaman bu hüc­re­ler yeni­den rahat bir şekil­de çalış­ma­ya başlar.

KOR­Tİ­Z­OND­AN KORKULMAMALI

Kro­nik sinü­zit­te kul­lan­dı­ğı­mız bir diğer ilaç da kor­ti­zon sprey­le­ri­dir. Halk ara­sın­da kor­ti­zon­lu oldu­ğu için çeki­ni­lir ama hiç çekin­me­ye gerek yok­tur. İki yaşın­dan büyük çocuk­lar­da da yetiş­kin­ler­de de bu sprey­le­ri kul­la­nı­yo­ruz. Çün­kü burun­da kalı­yor, vücu­da yayıl­mı­yor. Kor­ti­zon kul­lan­mak­ta­ki ama­cı­mız da şu: Burun için­de kalın­laş­mış olan cil­di incelt­mek. Kor­ti­zon öde­mi atar, reak­si­yon­la­rı engel­ler ve cilt­te incel­me­ye neden olur.

Yani halk ara­sın­da sanıl­dı­ğı gibi ​“kro­nik­le­şen sinü­zi­tin teda­vi­si yok­tur” yak­la­şı­mı yanlış.

Evet, tama­men yan­lış­tır. Akut sinü­zit­te teda­vi 10 gün demiş­tik, kro­nik sinü­zit­te bu süre 1 ila 2 aya kadar uzar ve o da mut­la­ka teda­vi edilir.

Has­ta­ya aler­ji tes­ti yapıl­ma­lı mı?

Bir kulak-burun-boğaz uzma­nı zaten has­ta­da aler­ji olup olma­dı­ğı­nı anlar. Ev tozu akar­la­rı bun­la­rın en önem­li­si­dir. Bun­lar yaz-kış reak­si­yon yapar. Eğer bahar ayla­rın­da artı­yor­sa polen aler­ji­si vardır.

Ne zaman ame­li­yat gerekiyor?

Bir kulak-burun-boğaz uzma­nı kro­nik sinü­zi­ti güzel­ce teda­vi ettik­ten son­ra bil­gi­sa­yar­lı tomog­ra­fi çek­ti­rir ve eğer hala sinüs yol­la­rı tıka­lıy­sa ya da sinüs için­de sıvı, ilti­hap biri­ki­mi var­sa o zaman ope­ras­yon kara­rı verir. Kro­nik sinü­zit düşün­dü­ğü­müz has­ta­la­rın yüz­de 60–70’i yuka­rı­da anlat­tı­ğı­mız teda­vi ile iyi­le­şir. Biz üçte bir ya da daha azı­nı ame­li­ya­ta alı­yo­ruz. Ame­li­yat­ta genel anes­te­zi altın­da burun­dan girip sinüs yol­la­rı­nı bulup açar, genişletiriz.

Ame­li­yat­tan son­ra teda­vi­ye devam edi­yor musunuz?

Eğer aler­ji var­sa teda­vi­ye devam edi­yo­ruz. Man­tar enfek­si­yon­la­rı da aler­jiy­le bir­lik­te sık görü­lür. Bir de aler­ji ya da man­tar enfek­si­yo­nun­dan kay­nak­la­nan polip­ler var­dır. Bun­la­rın tek­rar­la­ma ris­ki bulunur.

Siga­ra­nın sinü­zit üze­rin­de­ki etki­si nedir?

Sinü­zi­tin en önem­li neden­le­rin­den biri de siga­ra­dır. Sık orta kulak ilti­ha­bı geçi­ren ya da orta kulak­ta sıvı olan çocuk­lar­da da siga­ra­yı orta­dan kal­dır­mak lazım, hat­ta bal­kon­da bile içil­me­me­me­li, çün­kü siga­ra için­de­ki par­ti­kül­ler yarım saat boyun­ca ciğer­ler­den atıl­ma­ya devam edi­li­yor. Bu par­ti­kül­ler orta kulak­ta da sinüs­ler­de de yıka­yı­cı, fır­ça­la­yı­cı saç­lı hüc­re­le­rin hare­ke­ti­ni dur­du­ru­yor. Siga­ra kro­nik faran­ji­tin de önem­li bir nede­ni­dir. Siga­ra­dan kesin­lik­le uzak duruyoruz.

Has­ta­nın yaşam tar­zı­na özgü baş­ka deği­şik­lik­ler yap­ma­sı gere­ki­yor mu?

Egzer­siz çok önem­li, düzen­li ola­rak spor yap­ma­lı­yız. Ayrı­ca su tüke­ti­mi de çok önem­li. Çok su içti­ği­niz zaman burun için­de­ki muko­id sal­gı sıvı olur, sinüs yol­la­rı­nı daha iyi yıkar. Türk insa­nı ola­rak susa­dı­ğı­mız zaman su içe­riz. Oysa Avru­pa­lı­lar yan­la­rın­da su bulun­du­rur ve yudum yudum da olsa gün­de mut­la­ka 2−2,5 lit­re sula­rı­nı içer­ler. Susuz yaşa­dı­ğı­mız zaman hem cilt erken yaş­la­nı­yor hem böb­rek­ler­de taş ris­ki artı­yor, hem sin­di­rim daha kötü şart­lar­da çalı­şı­yor. Yeter­li su tüket­me­yen­ler­de ver­ti­go­yu da daha sık görü­yo­ruz. Su vücut­ta­ki zarar­lı mad­de­le­ri, tok­sin­le­ri yok eden en iyi temizleyicidir.

Prof. Dr. Burak Ömür Çakır kimdir?

1996 yılın­da İst­anb­ul Üni­ver­si­te­si İst­anb­ul Çapa Tıp Fakültesi’ni biti­re­rek, Tıp Dok­to­ru unva­nı­nı alan Burak Ömür Çakır, 1996 yılın­da Şiş­li Etfal Eği­tim ve Araş­tır­ma Has­ta­ne­si Kulak Burun Boğaz-Baş ve Boyun Cer­ra­hi­si Kliniği’nde baş­la­dı­ğı Kulak Burun Boğaz ihti­sa­sı­nı, 2000 yılın­da tamam­la­ya­rak KBB uzma­nı oldu. Bey­kent Üni­ver­si­te­si Tıp Fakül­te­si Kuru­cu Dekanıdır.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts