Kortizolla gelen sendrom: Cushing

Kor­ti­zol hor­mo­nu­nun vücut­ta aşı­rı yük­sel­me­si, Cus­hing send­ro­mu­na neden ola­bi­li­yor. Yüz­de pem­be­leş­mey­le bir­lik­te damar­la­rın belir­gin hale gel­me­si, anor­mal kilo alın­ma­sı, sivil­ce­len­me ve saç dökül­me­si gibi belir­ti­ler­le ken­di­ni gös­te­ren Cus­hing send­ro­mu, teda­vi edil­me­di­ği tak­dir­de beyin fel­ci ve kalp kri­zi ris­ki­ni artı­ra­bi­li­yor. Memo­ri­al Hiz­met Has­ta­ne­si Endok­ri­no­lo­ji Bölümü’nden Uzm. Dr. Arif Ender Yıl­maz, Cus­hing send­ro­mu ve teda­vi yön­tem­le­ri hak­kın­da bil­gi verdi.

FARK­LI HAS­TA­LIK­LA­RIN TEDA­Vİ­Sİ SIRA­SIN­DA ORTA­YA ÇIKABİLİYOR

Kan basın­cı­nın düzen­len­me­si­ne, kalp damar sis­te­mi fonk­si­yon­la­rı­nın nor­mal tutul­ma­sı­na, stre­se cevap­ta, kar­bon­hid­rat, yağ ve pro­te­in­le­rin ener­ji­ye dönü­şü­mün­de yar­dım­cı olan kor­ti­zol hor­mo­nu­nun böb­rek üstü bez­le­rin­den faz­la üre­til­me­si Cus­hing send­ro­mu­na neden ola­bil­mek­te­dir. Beyin­de­ki hipo­fiz bezi­nin böb­rek üstü bezi­ni uya­ran hor­mo­nu­nun faz­la üre­til­di­ği durum­lar­da da orta­ya çıka­bil­mek­te­dir. Kor­ti­zol hor­mo­nu bazı roma­tiz­mal has­ta­lık­lar­da, eklem ilti­hap­la­rın­da, organ nak­li yapıl­dık­tan son­ra organ red­di­ni engel­le­mek için kul­la­nı­lan kor­ti­zon ilaç­la­rı­nın etki­siy­le yaşa­na­bil­mek­te­dir. Teda­vi amaç­lı kul­la­nı­lan kor­ti­zo­nun Cus­hing sen­do­ru­mu­na neden ola­bil­me­si için uzun süre ve yük­sek doz­lar­da kul­la­nıl­ma­sı gerekmektedir.

YÜZ­DE ​“AY DEDE” GÖRÜN­TÜ­SÜ OLUŞUYOR

Cus­hing send­ro­mu­nun en belir­gin belir­ti­si ​“ay dede” yüzü deni­len yüzün kilo­lu, şiş ve pem­be bir görü­nüm alma­sı­dır. Bunun yanında;

• Anor­mal kilo alma
• Adet düzen­siz­lik­le­ri
• Bel çev­re­sin­de anor­mal kalınlaşma
• Kemik­ler­de eri­me ve kas­lar­da zayıflık
• Tan­si­yon yükselmesi
• Sivil­ce­len­me, saç dökül­me­si ve tüylenme
• Yor­gun­luk ve bitkinlik
• Omuz­lar ara­sın­da yağ dokusu
• Kolay mora­ran zayıf ve narin cilt
• Damar­la­rın belirginleşmesi
• Bel ve diz ağrıları
• Tan­si­yon ve koles­te­ro­lün yükselmesi
• Kara­ci­ğer yağ­lan­ma­sı, mide ülse­ri, bağır­sak hare­ket bozuklukları

KADIN­LAR­DA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR

Kadın­lar­da erkek­le­re oran­la daha faz­la orta­ya çıkan Cus­hing send­ro­mu, genel­lik­le 20–40 yaş ara­lı­ğın­da görül­mek­te­dir. Kesin tanı­yı koya­bil­mek için kor­ti­zol ve ACHT hor­mon­la­rı­nın ölçül­me­si gerek­mek­te­dir. Hor­mon oran­la­rın­da anor­mal bir yük­sek­lik belir­le­nir­se bunun geçi­ci bir durup olup olma­dı­ğı tes­pit etmek için ikin­ci bir tet­kik yapıl­mak­ta­dır. Kor­ti­zol hor­mo­nu­nun nere­den sal­gı­lan­dı­ğı­nı bul­mak için ayrı­ca test ve MR gibi görün­tü­le­me yön­tem­le­rin­den fay­da­la­nıl­mak­ta­dır. İç organ­lar­da­ki yağ dağı­lı­mı­nı değiş­ti­re­bi­len yük­sek oran­da kor­ti­zol; kara­ci­ğer yağ­lan­ma­sı, insü­lin diren­ci, şeke­re eği­li­mi, yük­sek tan­si­yon, beyin fel­ci ve kalp kri­zi ris­ki­ni artırabilmektedir.

İLK TER­CİH CERRAHİ

Cus­hing sed­ro­mu­nun teda­vi­si rahat­sız­lı­ğın nede­ni orta­ya konul­duk­tan son­ra yapıl­mak­ta­dır. Rad­yo­te­ra­pi, kemo­te­ra­pi ve ilaç teda­vi­si uygu­lan­sa da ilk ter­cih cer­ra­hi yön­tem­le rahat­sız­lı­ğa neden olan ade­no­mun çıka­rıl­ma­sı­dır. Cer­ra­hi yön­te­me uygun olma­yan has­ta­lar­da diğer yön­tem­ler ter­cih edi­le­bil­mek­te­dir. Fark­lı has­ta­lık­la­rın teda­vi­si için kul­la­nı­lan kor­ti­zo­nun neden oldu­ğu Cus­hing sen­do­ru­mun da veri­len kor­ti­zon mik­ta­rı düşü­rü­le­rek teda­vi­ye yar­dım­cı olu­na­bil­mek­te­dir. Kont­rol sağ­lan­dık­tan son­ra ilaç mik­ta­rı tek­rar düzenlenebilmektedir.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts