Kış depresyonu kadınları vuruyor

Dr. Fehi­me Hamaloğlu

Günü­müz­de psi­ki­yat­rik bir bozuk­luk ola­rak kabul edi­len mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu­nun yaşam boyu görül­me sık­lı­ğı ise yüz­de 17.1 ola­rak kabul edi­li­yor. Medi­cal Park Siliv­ri Has­ta­ne­si Psi­ko­lo­ğu Dr. Fehi­me Hama­loğ­lu, Mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu yaşa­dı­ğı­nı düşü­nen­ler, özel­lik­le sabah gün­do­ğu­mu ve akşam gün batı­şı saat­le­rin­de doğa­ya çık­ma­lı, düzen­li nefes egzer­siz­le­ri yap­ma­lı ve göz­le­ri­nin ola­bil­di­ğin­ce ışık alma­sı­nı sağ­la­ma­lı­dır” diyor. Psi­ko­log Hama­loğ­lu, kış dep­res­yo­nu­nu ve teda­vi yön­tem­le­ri­ni şöy­le anlatıyor:

GÜNEŞ IŞI­ĞIY­LA BAĞLANTILI
Halk ara­sın­da kış dep­res­yo­nu’ ola­rak da adlan­dı­rı­lan mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu­nun güneş ışı­ğıy­la bağ­lan­tı­sı oldu­ğu kabul edi­li­yor. Mela­to­nin ışık etki­siy­le bas­kı­la­nan, uyku­ya geçi­şi­mi­zi sağ­la­yan bir hor­mon­dur. Mev­sim­sel özel­lik­li dep­res­yon tanı­lı has­ta­lar ince­len­di­ğin­de kış ayla­rın­da daha faz­la mela­to­nin salı­nı­mı oldu­ğu göz­len­miş­tir. Bu mev­sim­de güneş ı şığın­dan daha az fay­da­lan­ma­mız nede­niy­le beyin­de bazı mer­kez­ler uya­rı­la­ma­dı­ğı için mut­lu­luk hor­mo­nu ola­rak bili­nen sero­to­nin yapı­mı çok aza­lır ve bu durum­lar­da mela­to­nin artı­şıy­la sey­re­den dep­res­yon orta­ya çıkar. Kış ayla­rın­da daha çok uyku­ya ihti­yaç duy­ma­mı­zın en büyük nede­ni de ışı­ğın azal­ma­sıy­la bir­lik­te sero­to­nin hor­mo­nu­nun azal­ma­sı­na kar­şın mela­to­nin hor­mo­nu­nun art­mış olma­sı­dır. Kış dönem­le­rin­de artan mela­to­nin uyku­yu art­tır­mak­ta ve insan­lar­da iştah açıl­ma­sı­na neden olmaktadır.

KADI­NIN KIŞ DEP­RES­YO­NU ERGEN­Lİ­KTE BAŞLAR
Yapı­lan bir araş­tır­ma­da kadın­lar­da ve erkek­ler­de mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu görül­me sık­lı­ğın­da ista­tis­tik­sel ola­rak anlam­lı bir fark­lı­lık bulun­muş­tur. Türkiye’de bir dev­let üni­ver­si­te­si­nin araş­tır­ma­sı­na göre, kadın­lar­da mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu ora­nı yüz­de 21.1 çıkar­ken erkek­ler­de ise bu oran yüz­de 15.5 ola­rak ölçül­dü. Kadın­lar­da­ki kış dep­res­yo­nu yay­gın­lı­ğı ergen­lik­le baş­la­yıp meno­poz­la sona erer. Kadın­la­rın dep­res­yo­nu­na daha yük­sek oran­da ank­si­ye­te eşlik eder. Daha çok ati­pik özel­lik­le­ri bulu­nur ve dön­gü­sel özel­li­ği vardır.

PSİ­K­OT­ER­APİ ŞART
Mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu teda­vi­sin­de sık­lık­la anti­dep­re­san­lar, uyku yok­sun­luk tera­pi­le­ri ve özel­lik­le de foto­te­ra­pi kul­la­nı­lır. Anti­dep­re­san etki­si gös­te­ren foto­te­ra­pi ile mela­to­nin salı­nı­mı azal­tı­la­rak bu süreç ter­si­ne çev­ril­mek­te­dir. Soru­nu sade­ce anti­dep­re­san kul­la­nı­mı çöz­mez, erte­ler. En uygun teda­vi yön­te­mi ilaç kul­la­nı­mı ile psi­ko­te­ra­pi­nin bir­lik­te ilerlemesidir.

SABAH VE AKŞAM DOĞA YÜRÜ­YÜ­ŞÜ YAPIN
Mev­sim­sel duy­gu durum bozuk­lu­ğu yaşa­dı­ğı­nı düşü­nen­ler, özel­lik­le sabah gün­do­ğu­mu ve akşam gün batı­şı saat­le­rin­de doğa­ya çık­ma­lı, düzen­li nefes egzer­siz­le­ri yap­ma­lı ve göz­le­ri­nin ola­bil­di­ğin­ce ışık alma­sı­nı sağ­la­ma­lı­dır. Mev­sim­sel dep­res­yon yaşa­yan kişi­ler hal­siz­li­ğin de etki­siy­le hare­ket­ten kaçı­nır ama fizik­sel akti­vi­te­nin eksik­li­ği nede­niy­le daha hal­siz­le­şir. Ancak kişi­le­rin daha faz­la fizik­sel akti­vi­te­ye yöne­le­rek bu kısır dön­gü­yü kır­ma­sı gere­kir. Kışın etki­siy­le kişi­le­rin gün­lük yaşan­tı­la­rın­da büyük deği­şik­lik­ler yap­mak­tan kaçın­ma­la­rı, hayat­la­rı­na aynı düzen­le devam etme­le­ri, pes etme­me­le­ri, uyku düzen­le­ri­ni boza­cak kötü alış­kan­lık­lar­dan kaçın­ma­la­rı dep­res­yo­na yaka­lan­ma ris­ki­ni azaltacaktır.

KOŞUL­SUZ KABUL GEREKLİ
Fiz­yo­lo­jik neden­le­ri bu den­li çok olan duy­gu durum bozuk­lu­ğu­na yaka­la­nan insan­la­ra kar­şı yakın­la­rı her psi­ko­lo­jik rahat­sız­lık­ta olma­sı gerek­ti­ği gibi koşul­suz kabul­le yak­laş­ma­lı­dır. Dep­res­yon­da­ki kişi­nin istek­siz ve hal­siz dav­ra­nış­la­rı yakın­la­rı­nı da dep­re­sif duy­gu duru­mu­na sürük­ler ve taham­mül sını­rı­nı düşü­rür. Ancak bu duru­mun geçi­ci bir süreç oldu­ğu ve kişi­nin o an bel­li etme­se de yakın­la­rı­na ihti­ya­cı oldu­ğu unu­tul­ma­ma­lı­dır. Kişi­le­rin özel alan­la­rı­na say­gı duyul­ma­lı, üzer­le­ri­ne Hay­di bir an önce iyi­leş” diye bir bek­len­ti yük­len­me­me­li­dir. Dep­res­yon­da­ki kişi­le­re kar­şı ola­bil­di­ğin­ce anla­yış­lı, hayat­la­rın­da­ki pozi­tif ş eyler hatır­la­tı­la­rak yak­la­şıl­ma­lı­dır. Dep­res­yon­da­ki kişi­le­rin inti­har ola­sı­lı­ğı, diğer kişi­ler­den 100 kat daha faz­la­dır. Bu neden­le bu kişi­ler sürek­li bir dene­tim altın­da bulun­du­rul­ma­lı, bir göz daima üzer­le­rin­de olmalıdır.”

İlgili Haberler

Leave a Comment