Kemik yoğunluğunda küçük azalma tedaviye yanıt vermeme anlamına gelir

OSTE­OPO­ROZ / EYLÜL 2016

Kemik Yoğun­luk Ölçüm­le­ri için kul­la­nı­lan DXA (Dual ener­ji­li X‑ışını dan­si­to­met­ri) olduk­ça geniş avan­taj­la­ra sahip bir yön­tem­dir. Güven­li ve kolay kul­la­nı­lan bu cihaz ile kısa süre­de ve düşük oran­da rad­yas­yon alı­na­rak fark­lı böl­ge­ler­den ölçüm yap­ma ola­na­ğı var­dır, bu tür cihaz­lar için önem­li olan; doğ­ru­luk ve kesin­lik ora­nı yük­sek­tir. Hacet­te­pe Üni­ver­si­te­si Tıp Fakül­te­si Fizik­sel Tıp ve Reha­bi­li­tas­yon Ana­bi­lim Dalı Öğre­tim Üye­si Prof. Dr. Yeşim Gök­çe Kut­sal, DXA’nın kul­la­nı­mıy­la ilgi­li bil­gi ver­di: ​“Meno­poz son­ra­sın­da ve 65 yaş ve üze­rin­de­ki erkek­ler­de 1–2 yıl ara ile yapı­la­bi­lir. Her­han­gi bir has­ta­lı­ğa veya ilaç kul­la­nı­mı­na bağ­lı ola­rak oste­opo­ro­za yaka­lan­mış kişi­ler­de bir yıl ara ile, oste­opo­roz has­ta­lı­ğı açı­sın­dan hiç­bir ris­ki olma­yan­lar­da ise, beş yıl ara ile yapılabilir. 

• Sekon­der OP olan, ste­ro­id kul­la­nan­lar­da yıl­da 1 

• Düşük risk­li has­ta­la­ra 5 yıl­da bir omur­ga ve kal­ça KMY ölçü­mü yapılmalıdır. 

• Ölçüm­ler ter­ci­hen aynı fir­ma­nın cihaz­la­rıy­la yapılmalıdır.

Oste­opo­roz tanı­sın­da Dün­ya Sağ­lık Örgü­tü kriterleri

• T sko­ru: Genç eriş­kin­ler­de orta­la­ma kemik küt­le­si­nin stan­dart sapması

• Z sko­ru: Kişi­nin ken­di yaş gru­bu­nun orta­la­ma kemik küt­le­si­nin stan­dart sapması

Lum­bal böl­ge ölçü­mün­de pozis­yon­la­ma detay­la­rı: Ölçüm­ler ön arka L1-L4 ver­teb­ra­lar­dan yapı­lır. Omur­ga orta­da ve düz olma­lı, rotas­yon­da olma­ma­lı (spi­nöz pro­ses­le­rin orta hat­ta oldu­ğu­na dik­kat edil­me­li), ölçüm L5’in yarı­sı­nı ve T12’nin yarı­sı­nı­nı içer­me­li, kris­ta ili­aka­lar görülmelidir. 

Kal­ça ölçü­mün­de pozis­yon­la­ma detay­la­rı: Femur şaf­tı düz olma­lı, 15–25 iç rotas­yon­da olma­lı, tro­kan­ter minor çok az görül­me­li ya da görül­me­me­li, ölçüm ala­nı­na iski­um ve büyük tro­kan­ter girmelidir.

Aynı cihaz ile,

• Her 12 ila 24 ayda bir kez­den daha faz­la olma­ya­cak şekil­de yapılmalıdır.

• Glu­ko­kor­ti­ko­id teda­vi­si alan has­ta­lar­da her 6 ila 12 ayda bir ölçüm gerekebilir. 

• KMY’de küçük azal­ma­lar teda­vi­ye yanıt ver­me­me ola­rak düşünülebilir,

• Göz­lem­le­nen deği­şim­ler uygu­lan­mak­ta olan tek­ni­ğin hata sınır­la­rı içe­ri­sin­de olabilir.

• Lum­bal ver­teb­ra­lar­da bir­bi­ri­ni izle­yen en az iki KMY ölçü­mün­de; KMY’deki genel düşüş %5 veya daha faz­la olma­lı, aynı durum prok­si­mal femur­da %4 olmalı.

• El, kafa­ta­sı, par­mak­lar, ayak­lar ve ayak bilek­le­rin­de­ki kırık­lar fra­ji­li­te ola­rak düşülmez.

• Düş­me­ler kırık­la­rın önem­li sebep­le­rin­den biri­si­dir, bu sebep­le teda­vi­ye yanı­tın ana­liz edil­me­sin­de düş­me soru­nu da göz önü­ne alınmalıdır.

OP teda­vi­si alma­yan kadın­lar­da DXA

• Tes­tin sık­lı­ğı ilk değer­len­dir­me­nin sonu­cu­na ve kli­nik özel­lik­le­re bağlıdır.

• Teda­vi eşi­ği­ne yak­la­şan has­ta­lar için 1–2 yıl ara ile.

• BMD sınır­da düşük olan­lar­da 3–5 yıl ara ile.

• Sınır­da olma­yan has­ta­lar­da (yeni bir endi­kas­yon doğ­ma­dık­ça) 5–10 yıl tek­rar gerekmez. 

OP teda­vi­si alan kadın­lar­da DXA 

• BMD sta­bil hale gelin­ce­ye kadar test 1–2 yıl­da tek­rar­lan­ma­lı, daha son­ra sık­lı­ğı azaltılmalıdır. 

DXA sonuç­la­rın­da ​“sta­bi­li­zas­yon” sağlandığında; 

• Has­ta­lı­ğın durduğu, 

• Kırık ris­ki­nin azaldığı, 

• Veri­len teda­vi­ye iyi yanıt alın­dı­ğı sonu­cu çıkarılmaktadır. 

yonetici

See aut­ho­r­’s posts