Kanserle sofrada mücadele edin

Biru­ni Üni­ver­si­te­si Tıp Fakül­te­si Has­ta­ne­si İç Has­ta­lık­la­rı ve Tıb­bı Onko­lo­ji Uzma­nı Prof. Dr. Can­fe­za Sez­gin, doğal, bit­ki­sel ve orga­nik gıda­la­rın kan­ser­den korun­ma­da çok etki­li oldu­ğu­nu belir­ti­yor. Sez­gin, ​“Kan­ser has­ta­la­rı­nın nasıl bes­len­me­si konu­sun­da ne yazık ki her­kes bil­gi sahi­bi. Ancak pay­la­şı­lan­la­rın çoğu yan­lış bil­gi­ler olu­yor. Örne­ğin her kan­ser türü­ne fay­da­lı gelen fark­lı bit­ki­ler var. Pank­re­as kan­se­rin­den koru­yan bir bit­ki­yi fark­lı bir kan­ser türün­den korun­mak için öner­mi­yo­ruz” diyor.

Düzen­siz bes­len­me kan­se­ri tetik­li­yor mu?
Kan­ser­le­rin % 35’inin bes­len­mey­le iliş­ki­si oldu­ğu tah­min edil­mek­te­dir. Kır­mı­zı et veya işlen­miş et ürün­le­ri­nin düzen­li ve sık tüke­til­me­si, mey­ve ve seb­ze­nin az tüke­til­me­si, tüt­sü­len­miş veya tuz­lan­mış gıda­la­rın tüke­til­me­si­nin kan­ser ris­ki­ni art­tır­dı­ğı net ola­rak gös­te­ril­miş­tir. Endüst­ri­yel ola­rak üre­til­miş tam yağ­lı süt ürün­le­ri­nin kul­la­nıl­ma­sı meme kan­se­ri gibi hor­mon iliş­ki­li kan­ser­le­rin görül­me sık­lı­ğın­da artı­şa neden olur. Yağ­da veya man­gal­da pişir­me ile et ve balık­ta kar­si­no­jen­le­rin olu­şu­mu­na neden olur. Etle­rin mari­ne edil­me­si kar­si­no­jen­le­rin olu­şu­mu­nu azal­tır. Trans yağ, frük­toz şuru­bu veya basit şeker­li gıda­la­rın yoğun tüke­til­me­si aşı­rı kalo­ri alı­mı sonu­cu çeşit­li kan­ser­le­rin ris­ki­ni art­tı­ran şiş­man­lı­ğa neden olur. Çocuk­la­rı­mı­zın hare­ket­siz­lik ve sağ­lık­sız gıda­la­rın tüke­ti­mi nede­ni ile şiş­man­la­ma­la­rı ile­ri­de kan­ser, kalp – damar has­ta­lık­la­rı ris­kin­de artı­şa neden ola­cak­tır. Bebek­lik­ten baş­la­yan den­ge­li bes­len­me eği­ti­mi sağ­lık­lı nesil­le­ri yetiş­tir­me­mi­zin ve ülke kal­kın­ma­sı­nın en önem­li yoludur.

Her gün doğal ve orga­nik bes­le­ne­rek kan­ser­den koru­na­bi­lir miyiz?
Günü­müz­de verim­li­li­ği ve daya­nık­lı­lı­ğı art­tır­mak için zirai ilaç­lar, kim­ya­sal güb­re­ler, hor­mon­lar, gene­ti­ği değiş­ti­ril­miş orga­niz­ma (GDO)’lu tohum­lar yoğun ola­rak kul­la­nıl­mak­ta­dır. Doğa­nın işle­yi­şi­ne aykı­rı yapay müda­ha­le­ler­le kir­le­nen gıda­la­rın insan vücu­du­na ilk gir­di­ği andan iti­ba­ren deği­şik­li­ğe neden ola­ca­ğı aşi­kâr­dır. Ayrı­ca ağır metal­ler de gıda­la­rı kir­le­te­rek kan­ser ris­ki­ni art­tı­ra­bil­mek­te­dir. Kim­ya­sal kalın­tı­la­rı olan gıda­la­rın tüke­til­me­si ile özel­lik­le çocuk­lar­da daha faz­la olmak üze­re ile­ri­de şiş­man­lık, kısır­lık, şeker has­ta­lı­ğı ve hor­mon bağım­lı kan­ser­le­rin geli­şi­mi ris­ki­ni art­tı­rır. Son araş­tır­ma­lar bağır­sak­la­rı­mız­da bulu­nan tril­yon­lar­ca flo­ra bak­te­ri­si­nin den­ge­si­nin bu gıda­lar­la bozu­la­bi­le­ce­ği­ni ve sağ­lık sorun­la­rı­na yol aça­bi­le­ce­ği­ni gös­te­ri­yor. Yeni bir araş­tır­ma sağ­lık­lı hüc­re­le­ri­mi­ze bağır­sak­ta bulu­nan bak­te­ri­ler­den DNA geçi­şi ola­bi­le­ce­ği­ni gös­ter­miş­tir. Ayrı­ca kan­ser hüc­re­le­rin­de bak­te­ri­le­re ait DNA par­ça­la­rı bol mik­tar­da bulun­muş­tur. Flo­ra den­ge­siz­li­ği flo­ra­ya yaban­cı bak­te­ri­ler­den nor­mal hüc­re­le­re yaban­cı DNA trans­fe­ri­ne, bu da kan­ser tetik­len­me­si­ne neden ola­bi­lir. Yeni çalış­ma­lar sağ­lık­sız veya GDO’lu gıda­la­rın boz­du­ğu bağır­sak flo­ra­sı­nın insa­nın DNA’sını ve bağı­şık­lık sis­te­mi­nin çalış­ma­sı­nı boza­bi­le­ce­ği ile iliş­ki­li endi­şe­le­ri art­tır­mış­tır. Doğal ve orga­nik bes­len­me bu olum­suz­luk­la­rı en aza indir­ge­ye­rek kan­ser­den uzak sağ­lık­lı bir hayat sür­me­mi­ze yar­dım­cı olur. Özel­lik­le bit­ki­sel gıda­la­rın kan­ser­den koru­yu­cu­lu­ğu hay­van­sal gıda­lar­dan daha faz­la­dır. Seb­ze ve mey­ve­den zen­gin, kır­mı­zı et ve hay­van­sal yağ­dan fakir, et ola­rak balı­ğın ter­cih edil­di­ği bes­len­me şek­li kan­ser­den korun­ma­da en fay­da­lı tercihtir.

KAN­SER İLAÇL­AR­IN­IN YARI­SI BİTKİSEL 
Kan­ser teda­vi­sin­de doğ­ru bili­nen yan­lış­lar nelerdir?
Kan­se­re bıçak değ­di­ği veya biyop­si yapıl­dı­ğı zaman kan­ser daha hız­lı yayı­lır ina­nı­şı en yay­gın doğ­ru bili­nen yan­lış­tır. Bu neden­le bir­çok insan gerek­li teda­vi­le­ri yap­tır­mak­ta geç kal­mak­ta ve hayat­la­rı­nı kay­bet­mek­te­dir. Tam aksi­ne kan­ser tanı­sı için doğ­ru tek­nik ile biyop­si yapı­lıp tanı kon­ma­sı hız­lı teda­vi kara­rı­nı ver­me­de çok önem­li­dir. Ayrı­ca kan­se­rin doğa­sı gere­ği ame­li­yat olun­sa bile baş­ka organ­lar­da metas­taz yap­ma ris­ki­nin yük­sek olma­sı nede­ni ile ame­li­yat­tan bağım­sız bu süreç görü­le­bi­lir. Ame­li­yat ne kadar erken evre­de yapı­lır­sa başa­rı­sı o kadar artar. Baş­ka orga­na sıç­ra­mış kan­se­ri olan­lar­da veya sıç­ra­ma olma­sa da cer­ra­hi ola­rak cer­ra­hi sınır­la­rı temiz ola­rak çıka­rı­la­ma­ya­cak kadar büyük olan­lar­da önce­lik­li teda­vi cer­ra­hi olma­yıp sis­te­mik teda­vi­ler öne geçer. Bir diğer doğ­ru bili­nen yan­lış ise bit­ki­sel ilaç­la­rın kul­la­nı­mı­nın ilaç endüst­ri­si tara­fın­dan engel­len­di­ği söy­le­mi­dir. Günü­müz­de en sık kul­la­nı­lan kan­ser ilaç­la­rı­nın yarı­sı doğal ürün­ler­den olu­şur. Por­suk ağa­cı kabu­ğun­dan pak­li­tak­sel, sak­ka­ro­mi­çes bak­te­ri­sin­den dok­so­ru­bi­sin, Çin mut­lu­luk ağa­cın­dan kamp­to­te­kin­ler, Ceza­yir menek­şe­sin­den vin­ka alka­lo­id­le­ri ve deniz can­lı­sın­dan tra­bek­te­din elde edil­miş­tir ve kan­ser teda­vi­sin­de kul­la­nıl­mak­ta­dır. Bit­ki­sel ve doğal kan­ser ilaç­la­rı sade­ce onko­lo­ji uzman­la­rı tara­fın­dan kullanılmaktadır.

Doğal, bit­ki­sel ve orga­nik bes­len­me­nin kan­ser teda­vi­sin­de­ki öne­mi nedir?
Endüst­ri­yel gıda­la­rın çoğu trans yağ, frük­toz veya gli­koz­dan zen­gin­dir. Bu gıda­lar lifi az, kalo­ri­yi yük­sek mik­tar­da içe­rir­ler, gli­se­mik indeks­le­ri faz­la­dır. Ayrı­ca sağ­lık için gerek­li doğal anti­ok­si­dan­lar­dan fakir­dir­ler. Kan­ser­de ihti­yaç­tan faz­la kalo­ri alın­ma­sı kan­ser hüc­re­le­ri­nin çoğal­ma­sı için bol yakıt bul­ma­sı anla­mı­na gelir. Kan­ser meta­bo­liz­ma­sı­nın veri­mi­nin düşük olma­sı, çok daha faz­la şeker mole­kü­lü­ne ihti­yaç duy­ma­sı­na neden olur. Bu da kan­ser hüc­re­le­ri­nin zarın­da daha faz­la şeker taşı­yı­cı resep­tör­le­ri­nin bulun­ma­sı­na neden olur. Kan ş eke­ri­nin hız­lı yük­sel­me­si­ne neden olan besin­le­rin tüke­til­me­si de kan­ser hüc­re­le­ri­nin yapı­sal üstün­lük­le­ri nede­ni ile sağ­lık­lı hüc­re­ler­den daha faz­la şeke­ri tüke­te­rek meta­bo­liz­ma­la­rı­nı hız­lan­dır­ma­la­rı­na neden olur. Araş­tır­ma­lar şeker­den zen­gin gıda tüke­ti­mi­nin metas­taz geliş­me ris­ki­ni art­tı­ra­bi­le­ce­ği­ni gös­ter­mek­te­dir. Doğal ve orga­nik besin­le­rin lif içe­rik­le­ri­nin daha faz­la olma­sı, gli­se­mik yük­le­ri­nin daha az olma­sı, insü­lin diren­ci­ne daha az neden olma­la­rı nede­ni ile kan­ser has­ta­la­rı­nın bes­len­me­sin­de büyük avan­taj­la­rı var­dır. Kilo alı­mı­nın bazı kan­ser tür­le­rin­de yaşam süre­si üze­ri­ne olum­suz etki­le­ri­nin olma­sı doğal bes­len­me­nin öne­mi­ni gös­te­rir. Gıda­la­rın doğal ve orga­nik olma­la­rı besin değer­le­ri­nin de daha kali­te­li olma­sı­nı sağ­lar. Ker­se­tin bit­ki­sel ürün­ler­de bol bulu­nan doğal bir bile­şen olup kan­ser hüc­re­le­ri­nin çev­re­sin­de­ki sağ­lık­lı hüc­re­le­ri köle­leş­tir­me­si­ni engel­ler. Orga­nik besin­ler­de daha faz­la bulu­nan beta karo­ten, liko­pen, A, C ve E vita­mi­ni gibi anti­ok­si­dan­lar teda­vi­le­rin vücut­ta yap­tı­ğı hara­bi­ye­tin gide­ril­me­sin­de önem­li kat­kı sağ­lar. Bit­ki­ler­de bulu­nan gin­ge­rol bile­şe­ni kan­ser teda­vi­sin­de kus­ma­yı azal­tır­ken, kur­ku­mi­no­id­ler ilaç diren­ci­nin kırıl­ma­sın­da, sili­bi­nin kara­ci­ğe­rin des­tek­len­me­si­ne, poli­sak­ka­rit­ler bağı­şık­lık sis­te­mi­nin kuv­vet­len­me­si­ne kat­kı sağlar.

Han­gi kan­ser türü­ne kar­şı han­gi bit­ki­le­ri öneriyorsunuz?
Kan­se­re kar­şı temel hede­fi­miz korun­ma­dır. Çün­kü kan­se­rin en etki­li teda­vi­si korun­ma­dır. Sağ­lık­lı yaşam öne­ri­le­ri­ne uyul­du­ğu zaman kan­ser % 70 civa­rın­da engel­le­nir ve üzü­cü süreç­ler yaşanmaz.

Akci­ğer kan­se­ri: Liko­pen sevi­ye­si yük­sek olan insan­lar­da akci­ğer kan­se­ri ris­ki düşük­tür. Doma­tes­te bol bulu­nan liko­pe­nin daha faz­la emil­me­si için piş­miş doma­tes, sal­ça gibi gıda­la­rın az mik­tar zey­tin­ya­ğı ile tüke­til­me­si yarar­lı­dır. Çilek, yaban­mer­si­ni ve ahu­du­du gibi mey­ve­ler C vita­mi­nin­den zen­gin olup küçük hüc­re­li dışı akci­ğer kan­se­ri, mesa­ne, deri ve meme kan­se­ri ris­ki­ni azal­tır. Mev­si­min­de gün­de 100 gram orga­nik tüke­til­me­li­dir. Gün­de 4 fin­can yeşil çay tüke­ti­mi akci­ğer, kalın­ba­ğır­sak ve pank­re­as kan­se­ri ris­ki­ni azalt­mak­ta­dır. Ayda en az 5 por­si­yon bro­ko­li, haf­ta­da 2–3 por­si­yon piş­miş kabak, haf­ta­da 2–3 adet papa­ya tüketilmelidir.

Meme kan­se­ri: Doma­tes içer­di­ği yarar­lı fito­kim­ya­sal­lar ile yağ ve şeker meta­bo­liz­ma­sı­na yar­dım­cı ola­rak aşı­rı kilo­lu kadın­la­rın meme kan­se­rin­den korun­ma­sı­na des­tek olur. Doma­tes üze­rin­de 5 adet kar­si­no­jen ola­bi­lecek, 16 adet de hor­mon­sal den­ge­yi etki­le­ye­bi­lecek pes­ti­sit ilaç­la­rı­nın kalın­tı­la­rı ola­bil­me­si nede­ni ile orga­nik tüke­til­me­si, müm­kün değil­se mev­si­min­de kabuk­la­rı soyu­la­rak tüke­til­me­si öne­ri­lir. Erik ve şef­ta­li­de­ki klo­ro­je­nik asit gibi doğal bile­şen­ler meme kan­se­ri hüc­re­le­ri­nin çoğal­ma­sı­nı engel­ler. Şeker­siz reçel­le­ri­nin yapıl­ma­sı, kuru­tul­muş eri­ğin sak­la­na­rak diğer mev­sim­ler­de şeker­siz kom­pos­to ola­rak da tüke­til­me­si yarar­lı­dır. Haf­ta­da 4 veya daha faz­la por­si­yon çiğ veya hafif piş­miş laha­na, laha­na tur­şu­su tüke­til­me­si­nin meme kan­se­ri ris­ki­ni %74 azaltmaktadır.

Kolon kan­se­ri:   Zer­de­çal polip olu­şu­mu­nu ve kalın­ba­ğır­sak kan­se­ri geliş­me ris­ki­ni azal­tır. Gün­de 1–2 tat­lı kaşı­ğı zer­de­çal kökü tozu bir tat­lı kaşı­ğı zey­tin­ya­ğı veya yumur­ta sarı­sı ile karış­tı­rı­lıp tüke­ti­le­bil­mek­te­dir. Zen­ce­fil bağır­sak­lar­da kan­ser­leş­me­ye neden ola­bi­lecek süre­ğen ilti­ha­bi süre­ci azal­ta­rak kan­ser ris­ki­ni azal­ta­bil­mek­te­dir. Gün­de 1–2 fin­can zen­ce­fil çayı yarar­lı ola­bi­lir. Kır­mı­zı soğan­da bol mik­tar­da bulu­nan kuer­se­tin kan­ser­den korun­ma­da yarar­lı olup polip­le­ri olan­lar­da zer­de­çal ile bera­ber gün­de 1–2 adet tüke­til­me­si tav­si­ye edi­lir. Üzüm kabu­ğu res­ve­rat­rol, üzüm çekir­de­ği pro­an­to­si­ya­ni­din isim­li anti­kan­ser bile­şen­ler­den zen­gin olup diş soru­nu olma­yan­lar siyah üzü­mü çekir­dek­le­riy­le bir­lik­te mev­si­min­de bir avuç gün­lük ola­rak tüke­te­bi­lir. Orga­nik olan­lar ter­cih edil­me­li­dir. Folik asit, hüc­re­le­rin sağ­lık­lı büyü­me­si için gerek­li­dir. Koyu yeşil yap­rak­lı seb­ze­ler, yumur­ta, kuş­kon­maz, man­tar ve naren­ci­ye ürün­le­rin­de bol bulunur.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts