“İnme hastalarının ağrısını Türk hekimler dindirebilir”

İNME / AĞUS­TOS 2016

İst­anb­ul Fizik Teda­vi Reha­bi­li­tas­yon Eği­tim ve Araş­tır­ma Has­ta­ne­si tara­fın­dan düzen­le­nen ​“İnm­ede Prog­no­zu Etki­le­yen Fak­tör­ler Sempozyumu”nda konuş­tu­ğu­muz İst­anb­ul Üni­ver­si­te­si İst­anb­ul Tıp Fakül­te­si Öğre­tim Üye­si Fizik Teda­vi ve Reha­bi­li­tas­yon, Algo­lo­ji Uzma­nı Prof. Dr. Ayşe­gül Keten­ci, Keten­ci, sant­ral postst­rok ağrı­nın yeni teda­vi­le­re ihti­yaç duyu­lan ve araş­tır­ma­ya açık bir alan oldu­ğu­nu belir­te­rek, ​“Türk hekim­le­ri fark­lı pro­to­kol­ler üze­rin­de çalış­ma­lı” dedi. 

İnm­ede ağrı­nın yeri nedir?

İnme has­ta­la­rın­da ağrı çok sık görü­len bir semp­tom. Bazı çalış­ma­la­ra göre, has­ta­la­rın dörtt­çe üçün­de ağrı görü­lü­yor. Ağrı yaşam kali­te­si­ni düşür­dü­ğü gibi has­ta­la­rın iyi­leş­me­si üze­rin­de olum­suz etki edi­yor. Ağrı­lar, kas­la­rın zayıf­la­ma­sı­na, kolun pile­ji olma­sı­na, aile­nin kal­dı­rıp indi­rir­ken kolu düz­gün tut­ma­ma­sı­na­sı­na ya da kas spas­ti­si­te­si­ne bağ­lı ola­rak orta­ya çıkı­yor. Bu konu­da dene­yi­mi­miz çok, bunu teda­vi ede­bi­li­yo­ruz ama daha zor ola­nı sant­ral inme son­ra­sı ağrı dedi­ği­miz, bey­nin ağrı duyu­sun­da­ki değişiklik. 

Bunun görül­me sık­lı­ğı nedir?

Has­ta­la­rın yüz­de 8’sinde görü­lü­yor. Ama bu ağrı­nın en önem­li özel­li­ği genel­de ilk 3 ay, en geç 6 ay için­de baş­la­ma­sı. Eğer bir sene­den son­ra baş­lı­yor­sa dışa­rı­dan anla­şıl­ma­yan yeni bir inme geçir­miş olma­sın­dan şüp­he etmek gere­ki­yor. Özel­lik­le yaş­lı has­ta­lar, yüz­de 28’e varan oran­lar­da tek­rar­la­yan giz­li inme­ler geçirebiliyorlar. 

Ayı­rı­cı tanı nedir?

Has­ta­la­rın özel­lik­le don­ma, yan­ma, sız­la­ma, karın­ca­lan­ma gibi şika­yet­le­ri olu­yor. En önem­li­si bu has­ta­lar üşü­me­ye baş­lı­yor, inme­li taraf­la­rı soğu­ğa kar­şı daha duyar­lı hale geli­yor. İnme tara­fın­da has­ta soğuk­tan şika­yet­çi olma­ya baş­la­dıy­sa bu ağrı geli­yor demektedir.

Teda­vi­de han­gi yön­tem­le­ri kullanıyorsunuz?

Teda­vi­si zor. Çok etki­li, çok başa­rı­lı diye­bi­le­ce­ği­miz bir ilaç yok. Kıla­vuz­la­ra bak­tı­ğı­mız­da amit­ripty­li­ne algo­rit­ma­lar­da birin­ci ola­rak öne­ri­li­yor. Ancak inme has­ta­la­rın­da 100 mg’ın üze­rin­de amit­ripty­li­ne kul­lan­mak çok kolay değil. İkinci basa­mak­ta pre­ga­ba­lin, gaba­pen­tin ya da lamot­ri­jin dedi­ği­miz ilaç­lar kul­la­nı­lı­yor. Ama tümün­de yük­sek doz kul­lan­mak gere­ki­yor. Lamot­ri­jin 400 mg, gaba­pen­tin 2400 mg, pre­ga­ba­lin 600 mg ve üze­rin­de kul­la­nıl­ma­sı gere­ki­yor. Eğer ilaç teda­vi­si yeter­li olmaz­sa Transk­ra­ni­yal Man­ye­tik Sti­mü­las­yon dedi­ği­miz kafa­ta­sı üze­rin­de man­ye­tik alan yara­tı­la­rak bey­nin uya­rıl­ma­sı yön­te­mi­ni kul­la­nı­yo­ruz. Yine de tüm bu teda­vi­le­rin sonu­cun­da ağrı­yı sıfır­la­ya­mı­yo­ruz, has­ta­nın ağrıy­la yaşa­ya­bi­lir hale gel­me­si­ni sağ­la­ya­bi­li­yo­ruz. Teda­vi­ye baş­la­ma­dan önce bu bil­gi­nin has­tay­la pay­la­şıl­ma­sı gerekiyor. 

Has­ta­lar nasıl kont­rol ediliyor?

Spas­ti­si­te, omuz prob­lem­le­ri bu ağrı­nın geli­şi­mi­ni tetik­li­yor. Biz eğer spas­ti­si­te­yi, has­ta­nın omzu­nu düzelt­mez­sek zaten sant­ral ağrı­yı teda­vi etmek müm­kün olmu­yor. Bu da fizik teda­vi ve reha­bi­li­tas­yo­nun temel işle­vi­dir. Ağrı da bizim temel semp­to­mu­muz. Bu yüz­den has­ta­yı takip eden, geliş­me­ye baş­la­dı­ğı­nı gören, önlem­le­ri­ni alan ve teda­vi­yi yapan fizik teda­vi uzma­nı olacaktır. 

Bu konu­da yeter­li far­kın­da­lık var mı?

Ben­ce dün­ya yete­rin­ce far­kın­da değil. Yurt dışın­da­ki mer­kez­ler­de has­ta inme son­ra­sı 3 aydan faz­la yatı­rıl­mı­yor, ayak­tan takip edi­li­yor. Ülke­miz­de genel­de yatan has­ta oldu­ğu için ağrı­nın geliş­ti­ği­ni biz göre­bi­li­yo­ruz. Ama daha önem­li­si has­ta­lı­ğın tanı­sı­nı koya­bil­mek ve ona göre hız­lı ve agre­sif teda­vi­yi yapa­bil­mek. Sade­ce omuz ağrı­sı şek­lin­de teda­vi etme­ye kal­kar­sak başa­rı ora­nı­mız düşüyor. 

Has­ta yakın­la­rı­nın nele­re dik­kat etme­si gerekiyor?

Has­ta yakın­la­rı hazır olma­dan önce has­ta­nın kolun­dan çeker­se omzun zede­len­me­si­ne neden ola­rak ağrı­yı tetik­le­ye­bi­li­yor. Ya da kası­lı­olan kolu hız­lı bir şekil­de çek­mek spas­ti­si­te­ye neden ola­bi­li­yor. O yüz­den has­ta­la­rı kal­dı­rır­ken, des­tek olur­ken müm­kün oldu­ğun­ca göv­de­le­rin­den tut­mak, hare­ke­ti has­tay­la bera­ber, ona anla­ta­rak yap­mak gerekiyor. 

Son ola­rak ne ekle­mek istersiniz?

Sant­ral postst­rok ağrı, takip etme­miz, teda­vi için seçe­nek­le­ri artır­ma­mız gere­ken bir has­ta gru­bu. Dün­ya­da araş­tır­ma­ya muh­taç bir alan. Biz Türk hekim­le­ri ola­rak bu sorun için fark­lı pro­to­kol­ler, fark­lı fizik teda­vi yön­tem­le­ri, fark­lı ilaç teda­vi­le­ri uygu­la­ya­rak bel­ki en etki­li teda­vi­yi bula­bi­li­riz. Çok açık bir alan.

Doç. Dr. Ayşe­gül Keten­ci kimdir?

İst­anb­ul Üni­ver­si­te­si İst­anb­ul Tıp Fakültesi’ni 1988’de biti­ren Dr. Ayşe­gül Keten­ci 1988–1992 tarih­le­ri ara­sın­da aynı fakül­te­de Fizik­sel Tıp ve Reha­bi­li­tas­yon Ana­bi­lim Dalı’nda ihti­sas yap­mış, 1998 yılın­da doçent, 2004 yılın­da pro­fe­sör olmuş­tur. Ağrı ve özel­lik­le bel ağrı­la­rı konu­sun­da çalı­şan Keten­ci 2011 yılın­da algo­log ünva­nı­nı almış­tır. Keten­ci yur­ti­çi ve yurt­dı­şı der­gi­ler­de yayın­la­nan çalış­ma­la­rı ve çeşit­li kong­re­ler­de ver­di­ği kon­fe­rans­lar­la aka­de­mik kari­ye­ri­ne devam etmekte. 

yonetici

See aut­ho­r­’s posts