EYLÜL 2015
Bitkisel tedaviler toplumda oldukça popüler. Ancak yanlış kullanıldıkları zaman zararlı olabilirler. Bunlara iyi örneklerden biri varislerde kullanılan at kestanesi. At kestanesinin (aesculus hippocatanum) tohumları, çiçekleri ve yaprakları ilaç yapımında kullanılıyor ama aslında eskulin denen zehirleyici bir madde içeriyor ki çiğ yendiği takdirde ölüme bile neden olabilir.
Uluslararası kılavuzlar bilimsel verilere göre, bitkilerin bir hastalığa yararlı olduğunu değerlendirdikten sonra şöyle bir sınıflama yapıyor: etkili, muhtemelen etkili, olası etkili (daha zayıf), olası etkisiz, muhtemelen etkisiz, etkisiz ve etkinliği değerlendirecek yeterli bilimsel veri yok. Bu sınıflamaya göre at kestanesinin muhtemelen etkili ve yararlı olduğu hastalık halk arasında daha fazla varis olarak bilinen kronik venöz yetersizlik.
Varislerde en sık şikayet nedenlerinin başında bacaklarda istenmeyen damarların görünmesidir. Bunun yanı sıra kişiler sabahları olmayan ama akşama doğru artış gösteren ağrı ve şişlikten şikayet edebilir. Varisli kişiler genellikle bu şikayetlerin azalması için eve gittiklerinde ayaklarını yukarı kaldırma veya yatarken ayaklarının altına yastık koyma ihtiyacı hissederler. Bu basit tedbirlerle şikâyetleri azalmaktadır. At kestanesi tohumlarının özünden elde edilen ilaçlar özellikle varise bağlı ortaya çıkan ağrıların, bacaklarda şişliğin, kaşıntının azaltılmasında oldukça etkin. Bazı yayınlarda ortaya çıkan varisleri azaltmasının da olası olduğu belirtilmekte.
At kestanesinin içindeki öz aslında kan sulandırıcı etki gösteriyor. Bu nedenle aspirin, kumadin ve benzeri kan inceltici ilaç kullananların at kestanesi kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktoru ile konuyu görüşmesinde fayda var. At kestanesi kan şekerini düşürmede de faydalı. Ancak şeker hastası olup, diyabet ilacı alanların da dikkatli olması gerek aksi halde ani kan şekeri düşüşleri söz konusu olabilir.
At kestanesi ekstrelerinin erkek kısırlığı, hemoroid, diyare ve adet ağrıları gibi daha birçok durumda önerildiği gerçek ama bu durumlarla ilgili bilimsel veri elimizde yok. Bu nedenle öneremiyoruz. Ancak altını mutlak çizmemiz gereken nokta her ne durumda olura olsun, çiğ at kestanesi tüketmenin zehirli olabileceğini unutmamak ve bilinçli kullanmaktır.
