Düşük karbonhidratlı diyetlerin zararları yararlarını geçebilir

BES­LEN­ME / AĞUS­TOS 2016

Düşük kar­bon­hid­rat­lı diye­tin bir­çok fay­da­sı oldu­ğu araş­tır­ma­lar­la kanıt­lan­mış­tır. Doğ­ru uygu­la­nan düşük kar­bon­hid­rat­lı diye­tin epi­lep­si has­ta­lı­ğı­nın hafif­le­me­sin­de, tip‑2 diya­bet­li obez birey­le­rin gli­koz ve insü­lin diren­ci­nin azal­ma­sın­da etki­li oldu­ğu­nu bilin­mek­te­dir. Düşük kar­bon­hid­rat­lı diyet, meta­bo­lik send­rom ve diya­bet has­ta­lı­ğı ile ilgi­li komp­li­kas­yon­la­rı da azal­ta­bil­mek­te­dir. Fark­lı bir araş­tır­ma ise bu tür diyet­le­rin iç organ­la­rın çev­re­sin­de­ki yağ­lan­ma­yı azalt­ma­da, kan trig­li­se­rid değer­le­ri­ni ve meta­bo­lik send­ro­mun belir­ti­le­ri­ni hafif­let­me­de yar­dım­cı oldu­ğu­nu orta­ya koy­mak­ta­dır. Endok­ri­no­lo­ji ve Meta­bo­liz­ma Uzma­nı Memo­ri­al Well­ness Sağ­lık­lı Yaşam Danış­ma­nı Doç. Dr. Gök­han Özı­şık ve Memo­ri­al Well­ness Bes­len­me Danış­ma­nı Uz. Dyt. Işın­su Kök­sal, düşük kar­bon­hid­rat­lı diyet­ler ve dik­kat edil­me­si gere­ken­ler hak­kın­da bil­gi verdi.

Bilinç­siz­ce yapı­lan diyet­ler tiro­idin çalış­ma­sı­nı etkiler

Bilinç­siz­ce yapı­lan çok düşük kar­bon­hid­rat­lı bes­len­me­nin ise yarar­dan çok zara­rı ola­bil­mek­te­dir. Çok düşük kar­bon­hid­rat­lı bes­len­me; kan şeke­ri­nin kri­tik sınır­la­ra inme­si­ne, tiro­it bezin­de­ki hor­mon üre­tim den­ge­si­ni bozul­ma­sı­na ve T3 hor­mo­nu üre­ti­mi aza­lır­ken rever­se-T3 adı veri­len hor­mo­nun art­ma­sı­na kısa­ca­sı üre­ti­min ​“aktif” hor­mon­dan ​“inak­tif” hor­mon ola­rak değiş­me­si­ne neden olmak­ta­dır. Bu da hipo­ti­ro­idi adı veri­len tiro­it tem­bel­li­ği­nin oluş­ma­sı­na yol açabilir. 

Yan­lış uygu­la­nan diyet­ler ​“stres hor­mo­nu” ola­rak bili­nen kor­ti­zol hor­mo­nu­nun da art­ma­sı­na yol açar. Yaşam­sal fonk­si­yon­lar için numa­ra­lı ener­ji kay­na­ğı olan kar­bon­hid­rat giri­şi­nin kısıt­lan­ma­sı beyin tara­fın­dan ​“yaşa­mı teh­dit eden bir durum” ola­rak algı­la­nır. Kor­ti­zol artın­ca vücut kötü gün için yağ depo­la­ma­ya baş­lar, sin­di­rim yavaş­lar ve hal­siz­lik orta­ya çıkar. Kortizol’e olan tale­bin art­ma­sı hipo­ta­la­mus, hipo­fi, böb­re­küs­tü bez­le­ri ara­sın­da­ki hor­mo­nal den­ge­nin aşı­rı zor­lan­ma­sı­na bu da ​“kro­nik adre­nal yor­gun­luk send­ro­mu” adı veri­len tab­lo­ya yol açabilir.

Yarar­lı bak­te­ri­ler aza­lır, zarar­lı bak­te­ri­ler artar

Mey­ve ve seb­ze­le­rin eklen­me­di­ği bilinç­siz­ce yapı­lan bir diyet dis­bi­ozi­se; yani bağır­sak­ta­ki yarar­lı bak­te­ri­le­rin aza­lıp zarar­lı bak­te­ri­le­rin art­ma­sı­na neden olur. Bu da pro­te­in, vita­min, mine­ral­ler gibi besin öğe­le­ri­nin sin­di­ri­le­me­me­si, sin­di­ri­min yavaş­la­ma­sı­na neden olur. Bunun aksi­ne belir­li oran­lar­da seb­ze ve mey­ve­ler ile den­ge­len­miş bir diyet bağır­sak sağ­lı­ğı­nı koru­ya­rak sin­di­ri­me yar­dım­cı yarar­lı bak­te­ri­le­rin yani pro­bi­yo­tik­le­rin art­ma­sı­nı sağlar.

Biliş­sel ve fizik­sel fonk­si­yon­lar zayıflayabilir

Çok düşük kar­bon­hid­rat­lı diyet­ler biliş­sel fonk­si­yon­la­rın zayıf­la­ma­sı­na neden ola­bil­mek­te­dir. Beyin hüc­re­le­ri­nin bazı­la­rı yağ­lar­dan sen­tez­le­nen keton cisim­cik­le­ri yeri­ne sade­ce gli­koz­dan ener­ji ihti­yaç­la­rı­nı kar­şı­lar. Yeter­siz ve bilinç­siz bes­len­me, gli­koz kay­nak­la­rı­nın azal­ma­sı­na neden olup hal­siz­lik hat­ta fizik­sel per­for­mans­ta da zayıf­la­ma­ya yol açabilir.

Hor­mon den­ge­si­ni bozabilir

Yan­lış uygu­la­nan çok düşük kar­bon­hid­rat­lı diyet­ler kadın­lar­da pro­ges­te­ron, öst­ro­jen, LH ve FSH gibi cin­si­yet hor­mon­la­rın sal­gı­sı­nı azal­tıp adet düzen­siz­li­ği­ne neden ola­bi­lir ve gebe kal­ma­yı zor­laş­tı­ra­bi­lir. Aynı zaman­da yapı­lan çalış­ma­lar düşük kar­bon­hid­rat­lı diyet­le­ri kısa dönem­de düşük yağ­lı diyet­le­re göre daha faz­la kilo ver­dir­di­ği fakat uzun dönem­de ise veri­len kilo­la­rın hat­ta bazen faz­la­sıy­la geri alın­dı­ğı­nı göstermiştir.

Sağ­lık­lı bir şekil­de kilo vere­bil­mek için

Düşük kar­bon­hid­rat diye­ti­nin doğ­ru uygu­lan­ma­sı için bazı nok­ta­la­ra dik­kat edil­me­si gere­kir. Kişi­ye özel ola­rak hazır­la­nan bu bes­len­me pla­nı; kar­bon­hid­rat, pro­te­in, yağ, vita­min ve mine­ral­ler gibi tüm mak­ro ve mik­ro besin öğe­le­ri­ni içer­me­li­dir. Belir­li besin­le­re kar­şı bir has­sa­si­yet yok­sa özel­lik­le insü­lin diren­ci­ni azal­tan ve gli­se­mik indek­si düşük mev­sim seb­ze ve mey­ve­le­ri­nin; çav­dar ekme­ği, tam buğ­day, yulaf kepe­ği, kinoa gibi tam tahıl kay­nak­la­rı­nın belir­li mik­tar­lar­da bes­len­me prog­ra­mı­na eklen­me­si gere­kir. Gli­se­mik indek­si yük­sek şeker­li içe­cek­ler, hazır mey­ve sula­rı, yoğun şeker içe­ren tat­lı­lar ve yük­sek düzey­de alkol gibi bes­len­me alış­kan­lık­la­rı bıra­kıl­ma­lı­dır. Bu şekil­de sağ­lık­lı bir şekil­de kilo kay­bı sağ­la­nıp kalı­cı bir bes­len­me alış­kan­lı­ğı oluşturulabilir.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts