Diyabetle mutlu yaşamak mümkün

Top­lum­da hız­la yay­gın­la­şan has­ta­lık­lar ara­sın­da ilk sıra­lar­da yer alan diya­bet, gerek­li önlem­ler alın­ma­dı­ğın­da kişi­yi psi­ko­lo­jik ola­rak da has­ta ede­bi­li­yor. Diya­bet­li birey­ler­de görü­len duy­gu­sal tep­ki­ler ve uyum güç­lük­le­ri, sos­yal yaşa­mı olum­suz yön­de etki­le­ye­bi­li­yor. Ancak bu has­ta­lık­la kon­for­lu bir şekil­de yaşa­mak ve gün­lük akti­vi­te­le­ri de sorun­suz ola­rak sür­dür­mek müm­kün ola­bi­li­yor. Memo­ri­al Şiş­li Has­ta­ne­si Psi­ki­yat­ri Bölümü’nden Uz. Dr. Cen­net Yıl­dı­rım, diya­bet has­ta­la­rı­na sağ­lık­lı bir ruh hali için önem­li öne­ri­ler­de bulundu.

RUH­SAL SORUN­LAR DİY­AB­ETİ TETİKLEYEBİLİR

Diya­bet, kişi­nin fiz­yo­lo­jik yapı­sın­da bir­ta­kım deği­şik­lik­le­re neden olmak­la bir­lik­te, ruh­sal den­ge ve uyu­mun­da da bazı sorun­la­ra yol aça­bil­mek­te­dir. Özel­lik­le has­ta kişi­de­ki kay­gı, stres, top­lum­sal ve sos­yal des­te­ğin yeter­siz olma­sı, diya­bet ile ilgi­li olum­suz sonuç­lar doğu­ra­bil­mek­te­dir. Aynı şekil­de ağır stre­se maru­zi­yet, diya­be­te yat­kın­lı­ğı olan kişi­ler­de has­ta­lı­ğın orta­ya çık­ma­sı­na da yol aça­bil­mek­te­dir. Bazı araş­tır­ma­lar diya­be­te neden olan fak­tör­ler ara­sın­da; yas, trav­ma gibi olay­la­rın da yer aldı­ğı­nı göstermektedir.

HAS­TA­LIK KAY­GI­SI SOS­YAL HAYA­TI OLUM­SUZ ETKİLİYOR

Diya­bet­li has­ta­lar­da duy­gu­sal tep­ki­ler ve uyum güç­lük­le­ri sık­lık­la görül­mek­te­dir. Has­ta­lık belir­ti­le­ri, komp­li­kas­yon­lar ve uygu­la­nan teda­vi­le­rin yarat­tı­ğı doğal sıkın­tı ile bir­lik­te; gele­ce­ğe yöne­lik endi­şe, yeter­li­li­ği­nin kay­be­di­le­ce­ği ve baş­ka­la­rı­na bağım­lı hale geli­ne­bi­le­ce­ği kor­ku­la­rı, beden görü­nü­mü­nün bozu­la­ca­ğı­na iliş­kin kay­gı­lar; has­ta­nın fizik­sel, biliş­sel ve duy­gu­sal işlev­le­ri­ni ve sos­yal yaşa­mı­nı olum­suz etkileyebilmektedir.

STRES KAN ŞEKE­Rİ­Nİ YÜKSELTEBİLİR

Diya­bet tanı­sı sebe­biy­le demo­ra­li­ze olan has­ta­lar; bes­len­me, teda­vi yöne­ti­mi ve fizik­sel akti­vi­te­le­re uyum konu­sun­da güç­lük çeke­bi­lir. Ruh­sal durum­da­ki olum­suz deği­şik­lik­ler stres hor­mon­la­rı­nı artı­ra­rak kan şeke­ri düzey­le­rin­de den­ge­siz­lik ve insü­lin etki­sin­de azal­ma­ya neden ola­bi­lir. Teda­vi­ye rağ­men kan şeke­ri düzen­len­me­yen has­ta­lar­da, stres ve kay­gı önem­li bir etkendir.

KAY­GI BOZUK­LU­ĞU OLABİLİR

Diya­bet has­ta­la­rın­da bir diğer dik­kat edil­me­si gere­ken sorun, yük­sek kay­gı­dır. Ken­di­ne yete­me­me, bağım­sız ola­ma­ma, organ­la­rın­da hasar ola­ca­ğı, çev­re­nin ve aile­nin des­te­ği­nin kay­bo­la­ca­ğı gibi endi­şe­ler sık görül­mek­te­dir. Ancak bozuk­luk düze­yin­de olan ile nor­mal duy­gu­sal yanı­tı bir­bi­rin­den ayır­mak gerekir.

KEN­Dİ­N­İZE VAKİT AYI­RIN, YAŞAM KALİ­T­EN­İZE ÖNEM VERİN…

Diya­be­tik has­ta­lar­da yapıl­ma­sı gere­ken, psi­ki­yat­rik bozuk­luk­lar oluş­ma­dan önle­yi­ci ted­bir­ler almak­tır. Ayrı­ca has­ta­lı­ğı odak nok­ta­sın­dan kal­dı­rıp, yaşam alış­kan­lık­la­rın­dan bir­ta­kım deği­şik­lik­le­re git­me­nin de önem­li ölçü­de fay­da­sı ola­cak­tır. İşte bu deği­şik­lik­ler şu şekil­de sıralanabilir:

• Kişi ken­di­ni iyi tanı­ma­lı, etki­len­di­ği stres yapı­cı olay­la­rı sap­ta­ma­lı ve bun­la­ra nasıl yanıt ver­me­si gerek­ti­ği­nin far­kın­da olmalıdır.
• Stres yapı­cı olay­la­rın tama­mın­dan uzak dura­ma­ya büyük özen gösterilmelidir.
• Stres­ten tama­men uzak­laş­mak müm­kün olma­sa da, özel­lik­le diya­be­te bağ­lı olu­şa­bi­lecek ancak henüz oluş­ma­mış komp­li­kas­yon­lar­dan dola­yı kay­gı duyu­lu­yor­sa uygun başa çık­ma yön­tem­le­ri geliştirmelidir.
• Çev­re­si ile iyi iliş­ki­ler kura­rak, ken­di­si­ne yakın gör­dü­ğü kişi­ler­den des­tek almalıdır.
• Keyif veri­ci akti­vi­te­le­re dahil ola­rak odak nok­ta­sı­nı değiştirmelidir.
• Bir hobi edin­mek, kısa süre­li bir seya­ha­te çık­mak ya da gün içe­re­sin­de açık hava­da yürü­yüş yap­mak bile diya­bet­li has­ta­ya iyi gelecektir.
• Sine­ma, tiyat­ro veya arka­daş top­lan­tı­la­rı gibi kişi­yi sos­yal­leş­ti­recek akti­vi­te­ler, kısa süre­li de olsa zihin­le­ri olum­suz ve kay­gı yara­tan düşün­ce­ler­den uzaklaştıracaktır.

Bütün bu alı­nan önlem­le­re rağ­men has­ta­lı­ğa uyum sağ­la­mak­ta güç­lük çekil­di­ği durum­lar­da psi­ki­yat­rik yar­dım almak uygun ola­cak­tır. Tera­pi des­te­ği ve gerek­li hal­ler­de ilaç teda­vi­si, bu süreç­te has­ta­la­rın mev­cut stres fak­tör­le­ri ile baş etme­le­ri­ni kolaylaştıracaktır.

Uz. Dr. Cen­net Yıldırım

yonetici

See aut­ho­r­’s posts