Yaşam hakkı, ölme hakkını da içerir mi?

Pozi­tif hukuk kural­la­rı­nın koru­ma­sı altın­da olan, vaz­ge­çil­mez, baş­ka­sı­na dev­re­dil­mez, kut­sal oldu­ğu kabul edi­len yaşa­ma hak­kı, Ana­ya­sa md. 17 ile ​“Her­ke­sin yaşa­ma, mad­di ve mane­vi var­lı­ğı­nı koru­ma ve geliş­tir­me hak­kı­na sahip­tir” hük­mü ile ifa­de edil­miş­tir. Hük­mün deva­mın­da, tıb­bi zorun­lu­luk­lar ve kanun­da yazı­lı hal­ler dışın­da kişi­nin vücut bütün­lü­ğü­ne doku­nu­la­ma­ya­ca­ğı, rıza­sı olma­dan bilim­sel ve tıb­bi deney­le­re tabi tutu­la­ma­ya­ca­ğı, vur­gu­lan­mış­tır. Her ne kadar öte­na­zi ile ilgi­li ceza kanu­nu­muz­da özel bir hüküm yer alma­sa da, bu bağ­lam­da yaşa­ma hak­kı­nı koru­yan Türk Ceza Kanu­nu md. 81, 83 ve 85 hüküm­le­ri ile Tıb­bi Deon­to­lo­ji Nizam­na­me­si ve Hasta…

Daha Fazla

Hukuki Güvenlik Refleksi: Defansif Tıp

Son yıl­lar­da tıb­bi malp­rak­tis dava­la­rın sayı­sın­da artış göz­lem­len­mek­te­dir. Zira tek­no­lo­jik geliş­me­ler sade­ce tıp bili­mi­ni geliş­tir­mek­le kal­ma­mış, has­ta­la­rın bil­gi­ye eri­şi­mi­ni de kolay­laş­tır­mış­tır. Eski­ye naza­ran has­ta­lar sağ­lık kuru­lu­şu veya hekim kar­şı­sın­da han­gi hak­la­ra sahip olduk­la­rı­nın göre­ce daha bilin­cin­de­dir­ler. Hiç şüp­he­siz yazı­lı ve gör­sel med­ya­nın ve sağ­lık huku­kun­da uzman­la­şan avu­kat­la­rın da buna etki­si büyük­tür. Maale­sef bu geliş­me­nin olum­suz bir etki­si olmuş­tur: Tıb­bi malp­rak­tis dava sayı­sın­da artış, buna bağ­lı ola­rak geli­şen defan­sif tıp (çeki­nik tıp veya savun­ma­cı tıp). Defan­sif tıp, hekim­le­rin ken­di­le­ri­ni malp­rak­tis dava­la­rın­dan koru­mak, sigor­ta poli­çe prim­le­ri­ni art­tır­ma­mak ama­cıy­la ağır ve komp­li­kas­yon ihti­ma­li olan,…

Daha Fazla

Çifte vatandaşlık için çıkılan yolculuk: Doğum Turizmi

Ame­ri­ka Bir­le­şik Dev­let­le­ri, Kana­da, Mek­si­ka, Arjan­tin, Bre­zil­ya, Afri­ka Kıta­sın­da Lesot­ho ve Tan­zan­ya, Asya Pasi­fik Böl­ge­sin­de Fiji, Pakis­tan ve Tuva­lu gibi ülke­ler, ana­ya­sa ve vatan­daş­lık yasa­la­rın­da­ki doğum yeri (top­rak esa­sı – ius soli) esa­sı­na bina­en ken­di haki­mi­yet saha­la­rın­da dün­ya­ya gelen her­ke­se doğum anın­dan iti­ba­ren vatan­daş­lık bah­şet­mek­te­dir. Bu ülke­ler ara­sın­da en popü­ler des­ti­nas­yon hiç şüp­he­siz ABD ve Kanada’dır. ABD Göç Araş­tır­ma Merkezi’nin yap­mış oldu­ğu bir araş­tır­ma­ya göre, turis­tik vize ile ülke­ye giriş yapan 40 bin hami­le kadın ülke­de doğum yap­mış­tır. Bunun zin­cir­le­me etki­si bulun­mak­ta­dır; ABD’de ika­met etme­yen, bel­ki de sade­ce o ülkede…

Daha Fazla

Suriyeli hastalara sunulan sağlık hizmeti

MAYIS 2016 Sağ­lık hak­kı, kate­go­rik ola­rak sos­yal hak­lar ara­sın­da yer alan ikin­ci kuşak hak­la­rı ara­sın­da­dır. Pek çok ulus­la­ra­ra­sı söz­leş­me­ler­de oldu­ğu gibi Ana­ya­sa (AY) mad­de 17 I uya­rın­ca da her­kes, yaşa­ma, mad­di ve mane­vi var­lı­ğı­nı koru­ma ve geliş­tir­me hak­kı­na sahip­tir. Kişi­le­rin sağ­lık hiz­me­ti­ne eri­şi­mi konu­sun­da Dev­le­tin önem­li görev­le­ri bulun­mak­ta­dır. Ancak, Dev­let bu görev­le­ri­ni amaç­la­rı­na uygun önce­lik­le­ri göze­te­rek mali kay­nak­la­rı­nın yeter­li­li­ği ölçü­sün­de yeri­ne geti­re­bi­le­cek­tir (AY m. 65). Neti­ce iti­ba­riy­le, sağ­lık hak­kı, bir insan hak­kı ola­rak her­ke­se tanın­mış­tır. Her­kes ifa­de­si ile, bu hak­ka eri­şim­de yaba­n­­­cı-vata­n­­­daş ayı­rı­mı­nın yapıl­ma­dı­ğı anla­şıl­mak­ta­dır. Sağ­lık hak­kı­na eri­şim yaban­cı­lar için…

Daha Fazla

Hekim hastaya gerçeği söylemekle yükümlü müdür?

NİS­AN 2016 Vücut bütün­lü­ğü­ne yapı­lan her tür­lü müda­ha­le huku­ka aykı­rı­dır. Sağ­lık per­so­ne­li tara­fın­dan yapı­lan tıb­bi müda­ha­le­nin huku­ka uygun ola­bil­me­si için has­ta­nın rıza­sı­nın şart oldu­ğu gibi has­ta­ya teda­vi amaç­lı yapı­lan müda­ha­le­nin tıp bili­mi­nin kural­la­rı­na uygun olma­sı da şart­tır. Rıza biz­zat has­ta tara­fın­dan veril­me­li­dir. Küçük veya kısıt­lı olan­la­ra yapı­la­cak tıb­bi müda­ha­le­ler için kanu­ni tem­sil­ci­nin izni alın­ma­lı­dır. Her­han­gi bir gerek­çe ile kanu­ni tem­sil­ci tıb­bi müda­ha­le­ye izin ver­mek iste­mez­se, acil hal­ler müs­tes­na, mah­ke­me­ye baş­vu­rul­ma­lı­dır.  Has­ta, rıza­sı­nı ser­best­çe ve somut bir tıb­bi işlem için ver­me­li­dir. En önem­li­si, rıza­dan önce, has­ta hekim tara­fın­dan etraf­lı­ca aydın­la­tıl­ma­lı­dır (aydın­la­tıl­mış rıza…

Daha Fazla

Tıbbi müdahaleye dini inanç nedeniyle veto: Yehova’nın Şahitleri

MART 2016 Vücut bütün­lü­ğü­ne yapı­lan bir müda­ha­le­nin huku­ka uygun kabul edi­le­bil­me­si için, kural ola­rak, has­ta­dan rıza alın­mış olma­sı gerek­mek­te­dir. Müda­ha­le­de bulu­nu­lan kişi­nin rıza­sı, tıb­bi zorun­lu­luk ve kanun­da yazı­lı hal­ler­de aran­maz (Ana­ya­sa, m. 17 II). Keza, kişi­nin rıza­sı dışın­da, üstün nite­lik­te özel veya kamu­sal bir yara­rın bulun­ma­sı veya kanun ver­di­ği yet­ki­nin kul­la­nıl­ma­sı sebep­le­rin­den biri­nin var­lı­ğı duru­mun­da, kişi­lik hak­la­rı­na yöne­lik müda­ha­le huku­ka aykı­rı sayıl­ma­ya­cak­tır (Mede­ni Kanun m. 24 II). Buna kar­şı­lık, Has­ta Hak­la­rı Yönetmeliği’nin 22. ve 25. mad­de­le­rin­de has­ta­nın tıb­bi müda­ha­le­yi red­det­me hak­kı­na sahip oldu­ğu düzen­len­miş­tir. Dini bir teş­ki­lat ola­rak bili­nen Yehova…

Daha Fazla

Kişisel kullanım için yurt dışından ilaç temini ve hukuki sorumluluklar

ŞUBAT 2016 Kişi­sel kul­la­nım ama­cıy­la yurt dışın­dan temin edil­me­si gere­ken ilaç­lar ile ilgi­li ola­rak Sağ­lık Bakan­lı­ğı, müda­vi hekim, Türk Ecza­cı­lar Bir­li­ği ve bazı ilaç depo­la­rı­nın huku­ki sorum­lu­luk­la­rı neler­dir? • Heki­min sorum­lu­lu­ğu açı­sın­dan: Heki­min önce­lik­li göre­vi, has­ta­lık­la­rı önle­me­ye ve bilim­sel gerek­le­ri yeri­ne geti­re­rek has­ta­la­rı iyi­leş­tir­me­ye çalı­şa­rak insa­nın yaşa­mı­nı ve sağ­lı­ğı­nı koru­mak­tır. Bun­lar yanın­da has­ta­sı­nın zarar gör­me­me­si ve teda­vi­nin olum­lu sonuç­lan­ma­sı için, bilim­sel tüm kural­la­rı yeri­ne getir­mek, has­ta­nın duru­mu­nu ive­di bir şekil­de sap­ta­mak, mev­cut duru­mun gerek­tir­di­ği önlem­le­ri eksik­siz biçim­de almak ve uygun teda­vi­yi ive­di bir şekil­de belir­le­yip uygu­la­mak zorun­da­dır (Ana­ya­sa Mah­ke­me­si, 3

Daha Fazla

Cinsiyet değişikliğinde hukuki koşul ve hükümler

OCAK 2016 Doğ­du­ğu sıra­da sahip olu­nan fizi­ki yapı­nın tıb­bi müda­ha­le sonu­cun­da ruhi yapı ile örtü­şen fizi­ki yapı­ya değiş­ti­ril­me­si, cin­si­yet değiş­tir­me ola­rak tanım­la­na­bi­lir. Trans­sek­sü­el yapı­da olan kişi­le­re plas­tik cer­ra­hi­nin de dahil oldu­ğu bir ope­ras­yon ile ger­çek­leş­ti­ri­len cin­si­ye­ti değiş­tir­me ame­li­ya­tı ancak kişi­nin tale­bi üze­ri­ne ister özel ister kamu has­ta­ne­sin­de yapı­la­bi­lir. Dün­ya­da 1950 yılın­da ger­çek­leş­ti­ri­len cin­si­ye­ti değiş­tir­me ame­li­ya­tı, Türkiye’de ilke kez bir ses sanat­çı­sı­nın yurt dışın­da ger­çek­leş­tir­di­ği cin­si­ye­ti değiş­tir­me ame­li­ya­tın­dan son­ra nüfus kay­dı­nın değiş­ti­ril­me­si tale­bi üze­ri­ne tar­tı­şıl­ma­ya baş­lan­mış­tır. Uygu­la­ma­da­ki tar­tış­ma­la­ra son ver­mek ve cin­si­ye­ti değiş­tir­me ame­li­ya­tı­nı dev­le­tin dene­ti­mi altı­na almak ama­cıy­la 1988 yılında…

Daha Fazla

Uçuş esnasında acil sağlık hizmeti ve hukuki sorumluluk

TEM­MUZ 2015 Uçuş esna­sın­da yol­cu­lar­dan biri­ne acil tıb­bi müda­ha­le gerek­ti­ğin­de, ​“Sayın yol­cu­lar, ara­nız­da dok­tor var mı?” anon­su yapıl­dı­ğı­na pek çoğu­muz şahit olmu­şuz­dur. Anons­la bir­lik­te baş­la­yan süre­cin huku­ki teme­li, müda­ha­le­de bulu­nan hekim veya kabin görev­li­le­rin huku­ki yüküm­lü­lü­ğü ve sorum­lu­lu­ğu, bun­da hava­yo­lu şir­ke­ti­nin göre­vi ve sorum­lu­lu­ğu merak uyan­dı­ran konu­lar­dır.  Uçuş­ta görev­li olan tüm kabin memur­la­rı, ilk yar­dım eği­ti­mi almak zorun­da­dır­lar. Bu da şu anla­ma gelir; ilk yar­dım, kabin görev­li­le­ri tara­fın­dan yeri­ne geti­ri­le­bil­mek­te­dir. Heki­me han­gi aşa­ma­dan son­ra ihti­yaç duyu­la­ca­ğı­na, kok­pit eki­bi ile bir­lik­te yapı­lan değer­len­dir­me­den son­ra karar veril­mek­te­dir. Hekim anon­su­na yanıt veren hekim, öncelikle…

Daha Fazla

Sağlıkta arabuluculuk

HAZİ­R­AN 2015 Taraf­lar ara­sın­da­ki huku­ki uyuş­maz­lık­la­rın dos­ta­ne yol­lar ile çözü­me kavuş­tu­rul­ma­sı ola­rak bili­nen ara­bu­lu­cu­luk, sade­ce Türkiye’de değil bir çok ülke­de de uygu­la­nan bir sis­tem­dir. Ara­bu­lu­cu­luk kuru­mu, Türk huku­kun­da, 6325 sayı­lı Hukuk Uyuş­maz­lık­la­rın­da Ara­bu­lu­cu­luk Kanu­nu​’nun (RG. 22.06.201228331) yürür­lü­ğe gir­me­si ile fiilen uygu­la­na­bi­lir hale gel­miş­tir. Bu Kanun, Hukuk Uyuş­maz­lık­la­rın­da Ara­bu­lu­cu­luk Kanu­nu Yönet­me­li­ği (RG. 26.01.201328540) ile tamam­lan­mak­ta­dır. Ara­bu­lu­cu, özel hukuk kap­sa­mın­da­ki anlaş­maz­lık konu­su­nun taraf­la­rı­nı görüş­me ve müza­ke­re­ler yap­mak üze­re bir ara­ya geti­re­rek uyuş­maz­lık konu­sun­da uzlaş­ma­la­rı için yar­dım­cı olma­ya çalı­şan, taraf­sız bir 3. kişi rolün­de­dir. Ara­bu­lu­cu, hakim değil­dir, sade­ce taraf­la­rın ken­di çözüm­le­ri­ni bul­ma­la­rı­na yar­dım­cı olmaya…

Daha Fazla