Pozitif hukuk kurallarının koruması altında olan, vazgeçilmez, başkasına devredilmez, kutsal olduğu kabul edilen yaşama hakkı, Anayasa md. 17 ile “Herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir” hükmü ile ifade edilmiştir. Hükmün devamında, tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamayacağı, rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamayacağı, vurgulanmıştır. Her ne kadar ötenazi ile ilgili ceza kanunumuzda özel bir hüküm yer almasa da, bu bağlamda yaşama hakkını koruyan Türk Ceza Kanunu md. 81, 83 ve 85 hükümleri ile Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi ve Hasta…
Daha FazlaKategori: Ayfer UYANIK
Hukuki Güvenlik Refleksi: Defansif Tıp
Son yıllarda tıbbi malpraktis davaların sayısında artış gözlemlenmektedir. Zira teknolojik gelişmeler sadece tıp bilimini geliştirmekle kalmamış, hastaların bilgiye erişimini de kolaylaştırmıştır. Eskiye nazaran hastalar sağlık kuruluşu veya hekim karşısında hangi haklara sahip olduklarının görece daha bilincindedirler. Hiç şüphesiz yazılı ve görsel medyanın ve sağlık hukukunda uzmanlaşan avukatların da buna etkisi büyüktür. Maalesef bu gelişmenin olumsuz bir etkisi olmuştur: Tıbbi malpraktis dava sayısında artış, buna bağlı olarak gelişen defansif tıp (çekinik tıp veya savunmacı tıp). Defansif tıp, hekimlerin kendilerini malpraktis davalarından korumak, sigorta poliçe primlerini arttırmamak amacıyla ağır ve komplikasyon ihtimali olan,…
Daha FazlaÇifte vatandaşlık için çıkılan yolculuk: Doğum Turizmi
Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Meksika, Arjantin, Brezilya, Afrika Kıtasında Lesotho ve Tanzanya, Asya Pasifik Bölgesinde Fiji, Pakistan ve Tuvalu gibi ülkeler, anayasa ve vatandaşlık yasalarındaki doğum yeri (toprak esası – ius soli) esasına binaen kendi hakimiyet sahalarında dünyaya gelen herkese doğum anından itibaren vatandaşlık bahşetmektedir. Bu ülkeler arasında en popüler destinasyon hiç şüphesiz ABD ve Kanada’dır. ABD Göç Araştırma Merkezi’nin yapmış olduğu bir araştırmaya göre, turistik vize ile ülkeye giriş yapan 40 bin hamile kadın ülkede doğum yapmıştır. Bunun zincirleme etkisi bulunmaktadır; ABD’de ikamet etmeyen, belki de sadece o ülkede…
Daha FazlaSuriyeli hastalara sunulan sağlık hizmeti
MAYIS 2016 Sağlık hakkı, kategorik olarak sosyal haklar arasında yer alan ikinci kuşak hakları arasındadır. Pek çok uluslararası sözleşmelerde olduğu gibi Anayasa (AY) madde 17 I uyarınca da herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Kişilerin sağlık hizmetine erişimi konusunda Devletin önemli görevleri bulunmaktadır. Ancak, Devlet bu görevlerini amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirebilecektir (AY m. 65). Netice itibariyle, sağlık hakkı, bir insan hakkı olarak herkese tanınmıştır. Herkes ifadesi ile, bu hakka erişimde yabancı-vatandaş ayırımının yapılmadığı anlaşılmaktadır. Sağlık hakkına erişim yabancılar için…
Daha FazlaHekim hastaya gerçeği söylemekle yükümlü müdür?
NİSAN 2016 Vücut bütünlüğüne yapılan her türlü müdahale hukuka aykırıdır. Sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalenin hukuka uygun olabilmesi için hastanın rızasının şart olduğu gibi hastaya tedavi amaçlı yapılan müdahalenin tıp biliminin kurallarına uygun olması da şarttır. Rıza bizzat hasta tarafından verilmelidir. Küçük veya kısıtlı olanlara yapılacak tıbbi müdahaleler için kanuni temsilcinin izni alınmalıdır. Herhangi bir gerekçe ile kanuni temsilci tıbbi müdahaleye izin vermek istemezse, acil haller müstesna, mahkemeye başvurulmalıdır. Hasta, rızasını serbestçe ve somut bir tıbbi işlem için vermelidir. En önemlisi, rızadan önce, hasta hekim tarafından etraflıca aydınlatılmalıdır (aydınlatılmış rıza…
Daha FazlaTıbbi müdahaleye dini inanç nedeniyle veto: Yehova’nın Şahitleri
MART 2016 Vücut bütünlüğüne yapılan bir müdahalenin hukuka uygun kabul edilebilmesi için, kural olarak, hastadan rıza alınmış olması gerekmektedir. Müdahalede bulunulan kişinin rızası, tıbbi zorunluluk ve kanunda yazılı hallerde aranmaz (Anayasa, m. 17 II). Keza, kişinin rızası dışında, üstün nitelikte özel veya kamusal bir yararın bulunması veya kanun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden birinin varlığı durumunda, kişilik haklarına yönelik müdahale hukuka aykırı sayılmayacaktır (Medeni Kanun m. 24 II). Buna karşılık, Hasta Hakları Yönetmeliği’nin 22. ve 25. maddelerinde hastanın tıbbi müdahaleyi reddetme hakkına sahip olduğu düzenlenmiştir. Dini bir teşkilat olarak bilinen Yehova…
Daha FazlaKişisel kullanım için yurt dışından ilaç temini ve hukuki sorumluluklar
ŞUBAT 2016 Kişisel kullanım amacıyla yurt dışından temin edilmesi gereken ilaçlar ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı, müdavi hekim, Türk Eczacılar Birliği ve bazı ilaç depolarının hukuki sorumlulukları nelerdir? • Hekimin sorumluluğu açısından: Hekimin öncelikli görevi, hastalıkları önlemeye ve bilimsel gerekleri yerine getirerek hastaları iyileştirmeye çalışarak insanın yaşamını ve sağlığını korumaktır. Bunlar yanında hastasının zarar görmemesi ve tedavinin olumlu sonuçlanması için, bilimsel tüm kuralları yerine getirmek, hastanın durumunu ivedi bir şekilde saptamak, mevcut durumun gerektirdiği önlemleri eksiksiz biçimde almak ve uygun tedaviyi ivedi bir şekilde belirleyip uygulamak zorundadır (Anayasa Mahkemesi, 3…
Daha FazlaCinsiyet değişikliğinde hukuki koşul ve hükümler
OCAK 2016 Doğduğu sırada sahip olunan fiziki yapının tıbbi müdahale sonucunda ruhi yapı ile örtüşen fiziki yapıya değiştirilmesi, cinsiyet değiştirme olarak tanımlanabilir. Transseksüel yapıda olan kişilere plastik cerrahinin de dahil olduğu bir operasyon ile gerçekleştirilen cinsiyeti değiştirme ameliyatı ancak kişinin talebi üzerine ister özel ister kamu hastanesinde yapılabilir. Dünyada 1950 yılında gerçekleştirilen cinsiyeti değiştirme ameliyatı, Türkiye’de ilke kez bir ses sanatçısının yurt dışında gerçekleştirdiği cinsiyeti değiştirme ameliyatından sonra nüfus kaydının değiştirilmesi talebi üzerine tartışılmaya başlanmıştır. Uygulamadaki tartışmalara son vermek ve cinsiyeti değiştirme ameliyatını devletin denetimi altına almak amacıyla 1988 yılında…
Daha FazlaUçuş esnasında acil sağlık hizmeti ve hukuki sorumluluk
TEMMUZ 2015 Uçuş esnasında yolculardan birine acil tıbbi müdahale gerektiğinde, “Sayın yolcular, aranızda doktor var mı?” anonsu yapıldığına pek çoğumuz şahit olmuşuzdur. Anonsla birlikte başlayan sürecin hukuki temeli, müdahalede bulunan hekim veya kabin görevlilerin hukuki yükümlülüğü ve sorumluluğu, bunda havayolu şirketinin görevi ve sorumluluğu merak uyandıran konulardır. Uçuşta görevli olan tüm kabin memurları, ilk yardım eğitimi almak zorundadırlar. Bu da şu anlama gelir; ilk yardım, kabin görevlileri tarafından yerine getirilebilmektedir. Hekime hangi aşamadan sonra ihtiyaç duyulacağına, kokpit ekibi ile birlikte yapılan değerlendirmeden sonra karar verilmektedir. Hekim anonsuna yanıt veren hekim, öncelikle…
Daha FazlaSağlıkta arabuluculuk
HAZİRAN 2015 Taraflar arasındaki hukuki uyuşmazlıkların dostane yollar ile çözüme kavuşturulması olarak bilinen arabuluculuk, sadece Türkiye’de değil bir çok ülkede de uygulanan bir sistemdir. Arabuluculuk kurumu, Türk hukukunda, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun (RG. 22.06.2012–28331) yürürlüğe girmesi ile fiilen uygulanabilir hale gelmiştir. Bu Kanun, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği (RG. 26.01.2013–28540) ile tamamlanmaktadır. Arabulucu, özel hukuk kapsamındaki anlaşmazlık konusunun taraflarını görüşme ve müzakereler yapmak üzere bir araya getirerek uyuşmazlık konusunda uzlaşmaları için yardımcı olmaya çalışan, tarafsız bir 3. kişi rolündedir. Arabulucu, hakim değildir, sadece tarafların kendi çözümlerini bulmalarına yardımcı olmaya…
Daha Fazla