Boğaziçi Üniversitesi dev Genom projesinde

GÜN­CEL / EYLÜL 2016
İns­an Genom Projesi’nin yeni bir aşa­ma­sı ola­rak kabul edi­len MinE Pro­je­si kap­sa­mın­da dün­ya gene­lin­de 22.500 bire­yin gen­le­ri ince­le­ne­rek, gen hari­ta­la­rı detay­lan­dı­rı­lı­yor. Söz konu­su araş­tır­ma, henüz teda­vi­si olma­yan ALS has­ta­lı­ğı­nın mole­kü­ler düzey­de neden­le­ri­ni ve teda­vi yol­la­rı­nı orta­ya çıkar­ma­yı hedef­li­yor. 16 ülke­nin katı­lı­mıy­la sür­dü­rü­len pro­je­de Türkiye’yi Boğa­zi­çi Üni­ver­si­te­si Nöro­de­je­ne­ras­yon Araş­tır­ma Labo­ra­tu­va­rı (NDAL) tem­sil edi­yor. NADL, 2006 yılın­da Boğa­zi­çi Üni­ver­si­te­si Mole­kü­ler Biyo­lo­ji ve Gene­tik Bölü­mü bün­ye­sin­de, Suna İnan Kıraç Vakfı’nın des­te­ğiy­le haya­ta geçirilmişti.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

MinE pro­je­si ile dün­ya­da ben­ze­ri olma­yan, çok ulus­lu bir çalış­ma yürü­tül­dü­ğü­nü belir­ten NDAL Direk­tö­rü Prof. Dr. Naz­lı Başak MinE, ALS teda­vi­si için dev­rim­sel nite­lik­te dev bir araş­tır­ma pro­je­si. ALS ile ilgi­li yürü­tü­len en büyük ve iddi­alı pro­je ola­rak kabul gören bu çalış­ma ile en az 15.000 ALS has­ta­sı­nın tüm genom­la­rı­nı dizi­le­me­yi ve ALS’nin gene­tik neden­le­ri­ni geniş-ölçek­li bir araş­tır­ma pro­je­si ile açık­lı­ğa kavuş­tur­ma­yı amaç­lı­yo­ruz. Bu pro­je­nin has­ta­lı­ğın mole­kü­ler nede­ni­ni anla­ma­da ve tabii ki teda­vi­sin­de çığır açma­sı­nı bek­li­yo­ruz” dedi.

23 yıl­da tamamlanacak

Gerek örnek sayı­sı, gerek uygu­la­nan sofis­ti­ke tek­nik­ler ve gerek­se de öde­nek açı­sın­dan sade­ce ALS’nin değil, biyo­lo­ji­nin bu dev pro­je­si­nin ulus­la­ra­ra­sı ve güç­lü bir kon­sor­si­yum olmak­sı­zın başa­rı­ya ulaş­ma­sı­nın imkân­sız oldu­ğu­na deği­nen Prof. Dr. Başak, pro­je hak­kın­da şun­la­rı kay­det­ti; Çok basit bir ben­zet­mey­le MinE, İns­an Genom Projesi’nin 22.500 bire­ye uygu­lan­ma­sı­dır. İns­an Genom Pro­je­si tek bir bire­yin genom dizi­si­ni 15 yıl gibi bir süre­de yine ulus­la­ra­ra­sı bir çabay­la ve 3 mil­yar dolar gibi bir öde­nek­le hari­ta­la­mış­tır. İns­an­ın bu ilk genom hari­ta­sı biyo­lo­ji­de para­dig­ma­la­rı değiş­tir­miş ve biyo­lo­ji­yi 21. yüz­yı­lın disip­li­ni yap­mış­tır. MinE pro­je­si, insan geno­mu­nun hari­ta­lan­ma­sı­nın, genom çağı­nın günü­mü­zün altın stan­dar­dı’ ola­rak nite­len­di­ri­len yük­sek- ölçek­li ve yük­sek-verim­li, tam oto­ma­ti­ze yön­tem­le­riy­le ve etkin büyük veri ana­liz­le­riy­le 23 yıl gibi kısa bir süre­de 22.500 bire­ye uygu­lan­ma­sı­dır” diye konuştu.

MinE Pro­je­si etkin teda­vi­le­rin yolu­nu açacak

Henüz teda­vi­si olma­yan bu has­ta­lık­ta en önem­li ve nihai hede­fin, teda­vi yol­la­rı­nın açıl­ma­sı oldu­ğu­na dik­kat çeken Başak, Bugü­ne kadar sade­ce semp­to­ma­tik teda­vi­le­ri olan bu tür has­ta­lık­lar­da maale­sef nöron ölü­mü o kadar hız­lı­dır ki, teda­vi­ler yeter­siz kal­mak­ta ve has­ta­lık hız­la iler­le­mek­te­dir. Has­ta­lı­ğa etkin teda­vi­le­rin geliş­ti­ril­me­si ancak has­ta­lık meka­niz­ma­sı­nı anla­mak­tan geçi­yor. Bir­çok fark­lı meka­niz­ma has­ta­lı­ğa neden oldu­ğu için tek tip bir teda­vi ve tek bir muci­ze ilaç olma­ya­cak ama MinE pro­je­si has­ta­lı­ğa neden olan gen­le­ri tanım­lar­ken, etkin teda­vi­le­rin de yolu­nu aça­cak” şek­lin­de konuş­tu.

İlgili Haberler

Leave a Comment