Bal: İyisiyle, Kötüsüyle

ARA­LIK 2015

Sof­ra­la­rı­mız­da, özel­lik­le de pazar kah­val­tı­la­rın­da baş tacı olan besin­ler­den biri­dir bal. Ancak bal hak­kın­da pek çok ger­çe­ği bil­me­yiz.  Bugün, göz­den kaçır­dı­ğı­mız bir­kaç ger­çe­ği siz­ler­le pay­laş­mak iste­dim. Bal, arı­la­rın çiçek­ler­den ve mey­ve tomur­cuk­la­rın­dan top­la­dık­la­rı nek­ta­rı top­la­ma­sı ve bal mide­si deni­len organ­la­rın­da işle­me­si ve son­ra­sın­da bal petek­le­rin­de sak­la­ma­la­rı ile olu­şan olduk­ça fay­da­lı bir besin. Arı­la­rın ver­di­ği emek de şaşır­tı­cı aslın­da. Yarım kilo ham nek­tar için yak­la­şık 900 bin arı bir gün boyun­ca çalış­mak zorun­da. Bu nek­tar­dan çıka­cak bal mik­ta­rı ise nek­ta­rın şeker içe­ri­ği­ne bağlı.

Yak­la­şık 21 gram olan bir tat­lı kaşı­ğı bal­da 64 kalo­ri, 17.3 gram kar­bo­hid­rat var. Yağ ve pro­te­in içe­ri­ği ise sıfır. Vita­min ve mine­ral­ler açı­sın­dan bakıl­dı­ğın­da da balın pek de zen­gin oldu­ğu söy­le­ne­mez. Tama­men kar­bo­hid­rat yük­lü olsa da balın kan şeke­ri­ni yük­selt­me­si bek­le­nen­den daha yavaş. Bu da ken­di­si­ni daha kıy­met­li kılı­yor. Balın içer­di­ği anti­ok­si­dan, anti­mik­ro­bi­yal ve sakin­leş­ti­ri­ci etki­si ise bu besin kay­na­ğı­nın değe­ri­ni arttırıyor.

Tıb­bi uygu­la­ma­lar için­de de bal yeri­ni almış durum­da. Özel­lik­le çocuk­lar­da öksü­rü­ğü önle­me­de olduk­ça etkin. Dün­ya Sağ­lık Örgü­tü ve Ame­ri­kan Pedi­at­ri Der­ne­ği, balı doğal bir öksü­rük önle­yi­ci ola­rak öner­mek­te. Yapı­lan çalış­ma­lar, balın çocuk­lar­da gece öksü­rük­le­ri­ni azalt­tı­ğı­nı, gece uyku­su­nun kali­te­si­ni art­tır­dı­ğı­nı gös­ter­mek­te. Bu çalış­ma­la­rın üst solu­num yolu enfek­si­yo­nu olan çocuk­lar­da yapıl­dı­ğı­nın ve balın dekst­ro­me­tor­fan ve pla­se­bo ile kar­şı­laş­tı­rıl­dı­ğı­nın altı­nı çiz­mek gerek. Öksü­rü­ğün yanı sıra ref­lü teda­vi­sin­de de bal kul­la­nı­la­bi­li­yor. Araş­tı­rı­cı­lar, bunun balın vis­ko­si­te­si­nin yük­sek olma­sı­na ve bir bari­yer oluş­tur­ma­sı­na bağlıyorlar.

Balın fay­da­la­rı sade­ce yemek ile sınır­lı değil. Topi­kal kul­la­nı­mı da yüz­yıl­lar­dan bu yana ter­cih edil­mek­te. Sümer yazı­la­rı da MÖ.2000’li yıl­lar­da yara­la­ra bal uygu­la­ma­sı­nın yapıl­dı­ğı­nı gös­ter­mek­te. Bal nemi koru­ma­sı, dış bulaş­ma­lar­dan koru­ma­sı ve anti­mik­ro­bi­yal akti­vi­te­ye sahip olma­sı nede­ni ile iyi bir yara bakım ürü­nü. Balın için­de defensin‑1 denen bir pro­te­in var. Bu pro­te­inin özel­li­ği bak­te­ri­ler üze­rin­de tok­sik etki­si olma­sı. Bunun yanı sıra bazı bal tür­le­ri hid­ro­jen perok­sid içer­mek­te. Şeker ora­nı­nın yük­sek olma­sı ve ph’ının düşük olma­sı da anti­bak­ter­yel özel­lik­le­ri­ne kat­kı­da bulunuyor.

Balı, gün­lük diye­ti­ni­ze dahil eder­ken dik­kat etme­niz gere­ken­ler var elbet­te. Şeker yeri­ne bal kul­la­nıl­ma­sı öne­ri­len sağ­lık tav­si­ye­le­ri ara­sın­da yer almak­ta. Bal daha tat­lı olmak­la bir­lik­te şeke­re göre daha az mik­tar­da bal ile daha faz­la tat elde etmek müm­kün. Bu da gün­lük kalo­ri alı­mı­nı düşü­rü­yor. Kah­ve veya çayı şeker­li içi­yor­sa­nız, şeker yeri­ne bal kul­la­nın. Sala­ta sos­la­rı­nız­da şeker yeri­ne bal ekleyin.

Sağ­lık için teh­dit: Enin­de sonun­da bal­da şeker var. Bu neden­le kısıt­lı ola­rak tüke­til­me­li. Sağ­lık­lı olsa da yük­sek mik­tar­da tüket­mek kilo alı­mı­na neden ola­bi­lir. Kadın­lar­da 100 kalo­ri, erkek­ler­de 150 kalo­ri kar­bo­hid­rat­lar­dan gel­me­li. Bu da kadın­lar için iki erkek­ler için 3 tat­lı kaşı­ğı demek. Bal botu­li­nu­ım endos­por­la­rı içe­re­bi­lir. Özel­lik­le bebek­ler­de botu­lizm tab­lo­su­na ve felç­le­re yol aça­bi­lir. Bu neden­le 1 yaşın altın­da bebek­le­re bal ver­mek doğ­ru değildir.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts