Bağışıklık sistemi düşerken zona çıkıyor

Çocuk­luk döne­mi bula­şı­cı has­ta­lık­la­rın­dan biri olan suçi­çe­ği iler­le­yen yaş­lar­da yeni­den kar­şı­nı­za çıka­bi­lir. Vari­cel­la zos­ter isim­li virü­sün yol açtı­ğı has­ta­lı­ğın yetiş­kin­lik­te­ki adı zona­dır. Halk ara­sın­da gece yanı­ğı ola­rak da bili­nen ve şid­det­li ağrı­la­ra yol açan zona­nın orta­ya çık­ma­sın­da stres fak­tör­le­ri ilk plan­da yer almak­ta­dır. Memo­ri­al Antal­ya Has­ta­ne­si Der­ma­to­lo­ji Bölümü’nden Uz. Dr. Lüt­fi­ye Çoban, zona has­ta­lı­ğı ve teda­vi­si hak­kın­da bil­gi verdi.

✔ Stres ve üzün­tü zona­ya dave­ti­ye çıkarıyor

Çocuk­luk döne­min­de suçi­çe­ği has­ta­lı­ğı geçi­ril­me­si­ne ve aşı olun­ma­sı­na rağ­men virüs vücut­tan tama­men atıl­ma­mak­ta­dır. Duyu­sal sinir kök­le­rin­de ömür boyun­ca uyku halin­de sak­lı kalır. İlerl­ey­en yaş ve kro­nik has­ta­lık­lar ya da enfek­si­yon­lar nede­niy­le zayıf­la­yan bağı­şık­lık sis­te­mi, has­ta­lı­ğın yeni­den uyan­ma­sı­na neden olur. Stres, dep­res­yon, üzün­tü ve aşı­rı yor­gun­luk da has­ta­lı­ğı tetik­le­yen diğer neden­ler ara­sın­da yer almak­ta­dır. Bu etken­ler­le virüs yeni­den akti­ve olduk­tan son­ra hız­la deri­ye iler­ler ve ağrı, yan­ma, kaşın­ma, kıza­rık­lık, su dolu kabar­cık­lar şek­lin­de dökün­tü­le­re yol açar.

✔ Şid­det­li ağrı­la­ra yol açabiliyor

Belir­ti­le­rin şid­de­ti ve süre­si has­ta­nın yaşı­na ve bağı­şık­lık sis­te­mi­nin duru­mu­na bağ­lı ola­rak deği­şik­lik gös­te­re­bi­lir. Çoğun­luk­la dökün­tü­ler­den bir­kaç gün önce ağrı, yan­ma, kaşın­ma şek­lin­de şika­yet­ler baş­lar. Genç yaş­ta ve bağı­şık­lık sis­te­mi güç­lü olan kişi­ler­de şika­yet­ler olduk­ça hafif­tir. Yaş­lı ve bağı­şık­lık sis­te­mi zayıf kişi­ler­de ise şika­yet­ler uyku uyut­ma­ya­cak kadar, hat­ta ağrı kesi­ci ilaç­lar­la hafif­le­me­yecek kadar şid­det­li olabilmektedir.

✔ Ağrı­lar diğer has­ta­lık­lar­la karıştırılabiliyor

Has­ta­lık belir­ti­le­ri­nin orta­ya çık­ma­sın­da bazen deği­şik­lik­ler ola­bi­lir. Has­ta­lık, dökün­tü­ler­den önce şid­det­li a ğrı ile de ken­di­ni gös­te­re­bi­lir. Bu durum, ağrı­nın oldu­ğu böl­ge­ye göre sık­lık­la kalp kri­zi, böb­rek taşı veya apan­di­sit ile karış­tı­rı­la­bil­mek­te­dir. Böy­le durum­lar­da deri dökün­tü­le­ri genel­lik­le a ğrı baş­la­dık­tan bir­kaç gün son­ra orta­ya çıkmaktadır.

✔ Erken teda­vi ağrı­nın şid­de­ti­ni azalt­ma­da en etki­li faktör

Zona­nın en sıkın­tı veren bul­gu­su ağrı­dır. Ağrı ve dökün­tü­le­rin kont­ro­lü açı­sın­dan teda­vi­ye erken baş­lan­ma­sı büyük önem taşı­mak­ta­dır. Dökün­tü­ler orta­ya çık­tık­tan son­ra ilk 96 saat için­de yapı­lan etki­li teda­vi; dökün­tü, ağrı­nın şid­de­ti ve zona­nın uzun dönem etki­le­ri­ni belir­gin şekil­de azaltmaktadır.

✔ Yaş iler­le­dik­çe has­ta­lı­ğın sey­ri de değişiyor

Dökün­tü­ler vücu­dun her­han­gi bir yerin­de ola­bi­lir. Ancak tipik ola­rak vücu­dun bir yarı­sın­da görü­lür. Yaş fak­tö­rü, bağı­şık­lık sis­te­mi ve kişi­nin yan­daş bir has­ta­lı­ğı olup olma­dı­ğı dökün­tü­le­rin şid­de­tin­de de fark­lı­lık­la­ra yol aça­bi­lir. Bağı­şık­lık sis­te­mi güç­lü ve genç has­ta­lar­da bir­kaç tane böcek ısı­rı­ğı­nı andı­ran kabar­cık­lar şek­lin­de ola­bi­lir­ken, yaş­lı ve bağı­şık­lık sis­te­mi zayıf kişi­ler­de yanık ben­ze­ri içi su veya kan dolu kabar­cık­lar halin­de görülebilir.

✔ Zona dökün­tü­le­ri iç organ­lar­da görülürse…

Zona dökün­tü­le­ri nadi­ren iç organ­lar­da, hat­ta göz­de de görü­le­bi­lir. Özel­lik­le dil ve ağız için­de­ki zona dökün­tü­le­ri son dere­ce acı veri­ci­dir. Göz­de olma­sı gör­me sorun­la­rı­na; kulak­ta olma­sı ise kulak çın­la­ma­sı ve duy­ma prob­lem­le­ri­ne yol aça­ca­ğı için yakın takip gerektirir.

✔ İyil­eşme süre­ci yak­la­şık 2 ay sürebilir

Has­ta­lık genç has­ta­lar­da 2–3 haf­ta­da, yaş­lı kişi­ler­de ise 6–8 haf­ta­da iyi­le­şir. Zona has­ta­la­rı­nın büyük çoğun­lu­ğu has­ta­lı­ğın her­han­gi uzun süren etki­le­ri­ni yaşa­maz­ken, yak­la­şık %3’ünde zona­ya bağ­lı nöro­pa­ti deni­len uzun dönem­de geri­le­yen bazı etki­ler orta­ya çıkabilmektedir.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts