YAŞLILIK / AĞUSTOS 2016
Dünyada ve ülkemizde yaşlı nüfusun artması sağlıktan beslenmeye, ulaşım araçlarından konutların tasarımına, elektronik cihazlardan gazete puntolarına kadar akla gelebilecek hemen her yerde bazı değişikliklerin yapılması zaruri oluyor. Yaşlıların yaşam kalitesini artıracak her türlü önlem ve iyileştirici hizmet, onların yaşam kalitesini artırırken bağımsız yaşamalarına da o derece olanak tanıyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Gökben Hızlı Sayar, yaşlanan nüfus artışının yeni ihtiyaçları doğurduğuna dikkat çekti. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda yapılacak değişiklikler sayesinde yaşlıların bağımsız yaşayabileceklerini belirten Sayar, şunları söyledi: “Yaşlı nüfus arttıkça sağlıktan beslenmeye, ulaşım araçlarından konutların tasarımında, umumi tuvaletlerden ilaç prospektüslerinin, broşürlerin, gazetelerin punto büyüklüklerine, elektronik cihazların tuş sayılarına, alarmların ses tonlarına, otomatik kapıların kapanma hızlarına kadar akla gelebilecek hemen her yerde bazı değişiklikler yapılmasını zorunlu kılıyor. Bu değişiklikleri hayata geçirebildiğimiz sürece yaşlılarımızın bağımsız yaşayabilmelerini sağlayabiliriz.
Yaşlılar için iyileştirici yöntemler tasarlanmalı
Günlük hayatta sağlık hizmetlerine daha kolay ulaşmaları için hastanede bekleme sıralarını azaltmak yetmeyecektir. Evde kullandıkları aletlere web temelli sağlık hizmeti-danışmanlığı alabilecekleri yazılımların eklenmesi, örneğin kan basıncı-kan şekeri ölçümü sonuçlarında aşırı değerler varsa hemşiresine otomatik olarak bildirilmesini sağlamak gerekecektir.
Düşmeye bağlı kırıkların önlenmesi için ev içinde ve dışında pratik asansörlerin tasarlanması, belki yatak yanı banyo, merdiven eşiği gibi düşme riski yüksek alanlarda düşme halinde otomatik açılacak hava yastıkları tasarlanması gerekecektir.
Bakım hizmeti verenler de sorun yaşıyor
Yaşlıların ihtiyaçları ve yaşam kaliteleri ile birlikte düşünmek, iyileştirici önlemler almak gereken bir diğer alan ise bakım verenlerdir. Evdeki yaşlıya bakım veren aile bireyi, arkadaş ya da bakıcı günlük yaşamının kısıtlanması, bakım verilen kişi ile çatışma, tıbbi sorunlarla ilgili kaygı gibi birçok nedenle yoğun stres yaşayabilmektedir.
Yaşlılar çok haklı olarak evlerinden ayrılmak istememekte ancak mevcut tıbbi durumları bedensel ve zihinsel olarak bağımsız bir yaşam sürmelerine engel olmaktadır. Bu durumda evde bakılması ya da yaşlının profesyonel bakım alacağı bir bakımevine yerleştirilmesi gerekir. Fakat genellikle yaşlı kişi bu iki çözümü de istemez ve evinde bağımsız yaşayabilmeye çalışır. Bu durumda tıbbi sorunlar daha büyüyebilir.
Yaşlı bireyin bakımla ilgili bu gibi alternatiflere kapalı olması bakım verecek ya da bakım hizmetini planlamakla sorumlu hisseden kişinin yükünü bir kat daha artırır. Yaşlı birey bağımsızlığının kısıtlanması ve otonomisinin sarsılması, çocuklarına-akrabalarına yük olma ve elbette yaşadığı fiziksel hastalıkların sıkıntısını yaşarken diğer cephede aile bireyleri ise bakımın maddi maliyeti, yaşlının yaşadığı sıkıntı ve hastalığa üzülme, kendi yaşamını kısıtlama zorunluluğunu yaşarlar.
Bu çerçeveden baktığımızda yaşlının yaşam kalitesini artıracak her tür önlem, aynı zamanda bakım verenlerin yükünü de azaltacaktır. Toplumda halen profesyonel bakım hizmeti almayı yaşlıyı “huzurevine bırakmak” yani terk etmek olarak algılanan bir anlayış izlenmektedir.
Oysa bakımevleri yaşlıların daha iyi tıbbi bakım alacakları, sürekli kontrol altında olacakları, onların yaşlarına ve ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş, akranları ile bir arada olup sosyalleşebilecekleri ortamlardır ya da öyle olmalıdır.”
