ALS en çok yaşlı erkekleri vuruyor

NORO­LO­Jİ / TEM­MUZ 2016

Ami­yot­ro­fik Late­ral Skle­roz (ALS), ünlü bir spor­cu­nun da bu has­ta­lı­ğa yaka­lan­mış olma­sı nede­ni ile Lou Geh­rig has­ta­lı­ğı ola­rak da bili­nir. ALS’nin hız­lı iler­le­yen ve genel­lik­le ölüm­cül ola­bi­len nöro­lo­jik bir has­ta­lık oldu­ğu­nu belir­ten Ana­do­lu Sağ­lık Mer­ke­zi Nöro­lo­ji Uzma­nı Dr. Hale Gök­men ​“Kaba­ca bir tah­min ile Türkiye’de her yıl 1500–4500 civa­rı has­ta­nın ALS tanı­sı aldı­ğı­nı, top­lam 8000–10000 civa­rın­da has­ta oldu­ğu­nu söy­le­ye­bi­li­riz. ALS tanı­sı alan has­ta­lar sık­lık­la 3–5 yıl için­de kay­be­di­lir fakat yak­la­şık has­ta­la­rın yüz­de 10 kada­rı 10 yıl ya da daha faz­la yaşa­ya­bi­lir. Bun­lar­dan biri ise Step­hen Hawking’dir. Uygun solu­num des­te­ği ve iyi bakım­la yıl­lar­dır yaşa­mak­ta­dır” dedi.

Semp­tom­la­rın sık­lık­la eller­de baş­la­dı­ğı­nı anla­tan Dr. Hale Gök­men, ​“Vücut­ta­ki tüm kas­lar tutu­la­bi­lir. Bazen has­ta­lar yazı yaz­ma­da, giyi­nir­ken düğ­me ilik­le­mek gibi ince işler­de sorun­lar yaşa­dık­la­rın­da ya da bacak­la­rın­dan birin­de güç­süz­lük şek­lin­de fark edip dok­to­ra baş­vu­ra­bi­lir­ler. Nadi­ren ise has­ta­lık yut­ma ve konuş­ma kas­la­rın­da baş­lar ve has­ta konuş­ma­da zor­lan­ma ya da ses­te değiş­me ile gele­bi­lir. Bazen pel­tek konuş­ma ya da kas­lar­da güç­süz­lük­le bir­lik­te sert­lik, kasıl­ma his­si ile de gele­bi­lir­ler. Nadi­ren ilk fark edi­len, eller­de ve kas­lar­da incel­me ola­bi­lir. Fasi­kü­las­yon deni­len kas­lar­da atma­lar da has­ta­la­rı çok endi­şe­len­di­rir. Tabii fasi­kü­las­yon nor­mal kişi­ler­de de yoru­lun­ca ola­bi­lir fakat diğer bul­gu­lar­la bir­lik­te özel­lik­le de dil­de olma­sı tanı koy­du­ru­cu olur. Bu has­ta­lı­ğın çok az bir kıs­mı (%5–10) gene­tik (aile­sel ALS). Has­ta­la­rın çoğun­lu­ğu­nun aile öykü­sü olmaz. En sık 60–70 yaş ara­sı daha çok da erkek­ler­de görü­lür. Nede­ni tam ola­rak bilin­mi­yor. Bu, vücu­dun ken­di hüc­re­le­ri­ne kar­şı oluş­tur­du­ğu bir tep­ki ve bili­nen, kaçı­nıl­ma­sı gere­ken neden­ler yok eli­miz­de. Bazı çalış­ma­lar siga­ra içen­ler­de, kur­şun zehir­len­me­si­ne maruz kalan­lar­da ve asker­ler­de sık oldu­ğu­nu gös­te­ri­yor” açık­la­ma­sın­da bulundu.

TEDA­Vİ ARANIYOR

Teda­vi­ye yöne­lik çalış­ma­la­rın sür­dü­ğü­nü belir­ten Gök­men söz­le­ri­ni şöy­le sür­dü­rü­yor: ​“Teda­vi için araş­tır­ma­lar sürü­yor. Şim­di­lik eli­miz­de süre­ci yavaş­la­tan ilaç­lar mev­cut. Bunun dışın­da des­tek teda­vi­si önem­li. Has­ta­nın solu­nu­mu­nun izlen­me­si enfek­si­yon­la­rın kont­rol altı­na alın­ma­sı, yut­ma zor­lu­ğu oldu­ğun­da erken­den PEG açı­la­rak bes­len­me­si önem­li nok­ta­lar. Bu şekil­de akci­ğe­ri­ne besin­le­rin kaç­ma­sı önle­ne­rek enfek­si­yon­lar gecik­ti­ri­le­bi­lir. Fizik teda­vi de önem­li bir konu tabii. Yatak­ta bakım has­ta­sı olan­la­ra ise diğer has­ta­lar­da olan bakım­da önem­li nok­ta­la­ra, özel­lik­le de yara­lar açıl­ma­ma­sı­na yöne­lik önlem­ler alın­ma­lı. Son zaman­la­rı­na kadar etraf­la­rın­da­ki her şeyi anla­yan ve ile­ti­şim kura­bi­len has­ta­lar olduk­la­rı­nı unut­ma­mak gerek.”

yonetici

See aut­ho­r­’s posts