Akciğer kanserinde güncel yaklaşımlar

KAN­SER / AĞUS­TOS 2016

Her­ke­sin kabu­su akci­ğer kan­se­ri duyul­du­ğu kadar teh­li­ke­li mi, teş­hi­si koyul­duk­tan son­ra öldü­rü­cü mü, teda­vi edi­lir mi, son teda­vi yön­tem­le­ri neler­dir? Medi­ca­na Inter­na­ti­onal İst­anb­ul Has­ta­ne­si Tıb­bi Onko­lo­ji Uzma­nı Doç. Dr. Ali Osman Kaya, akci­ğer kan­se­ri hak­kın­da bilin­me­yen­le­ri, bili­nen ama dik­kat edil­me­yen­le­ri ve tüm soru­la­rı­mı­zı yanıtladı. 

Akci­ğer kan­se­ri has­ta­la­rı han­gi belir­ti­ler­le heki­me başvurur? 

Akci­ğer kan­se­ri has­ta­la­rı genel­lik­le geç­me­yen öksü­rük, nefes dar­lı­ğı, kan­lı bal­gam ve ile­ri evre­ler­de kilo kay­bı, göğüs ağrı­sı gibi şika­yet­ler­le dok­to­ra başvururlar. 

Akci­ğer kan­se­ri­nin baş­ro­lün­de gene­tik etken­ler mi hayat tar­zı­mız mı rol alıyor?

Akci­ğer kan­se­ri­nin %85 sebe­bi siga­ra içi­mi­dir. Tütü­nün için­de yak­la­şık 81 adet bir çok organ kan­se­ri­ne yol açan kan­se­ro­jen mad­de tes­pit edil­miş­tir. Dün­ya­da kan­ser­den ölüm­le­rin en sık neden­le­rin­den biri­ni akci­ğer kan­se­ri oluş­tu­rur. Tüm dün­ya­da akci­ğer kan­se­ri­nin çoğun­luk­la ile­ri evre­ler­de tes­pit edil­me­si bu has­ta­lı­ğa bağ­lı ölüm oran­la­rın­da artı­şa yol açmış­tır. Bir yıl­da 30 ve daha faz­la paket siga­ra içen kişi­ler akci­ğer kan­se­ri­ne yaka­lan­ma açı­sın­dan yük­sek ris­ke sahip­tir­ler. Bu yük­sek risk­li kişi­ler­de akci­ğer kan­se­ri­ne yaka­lan­ma ris­ki daha faz­la oldu­ğun­dan 50 ile 75 yaş­la­rı ara­sın­da her iki yıl­da bir düşük doz spi­ral toraks bil­gi­sa­yar­lı tomog­ra­fi ile tara­ma yapıl­ma­lı­dır. Akci­ğer kan­se­ri evre‑1’de yaka­la­nır­sa kür elde edi­le­bi­lir. Yani akci­ğer kan­se­ri­nin erken tes­pit edil­me­si ve teda­vi edil­me­si yaşam süre­si­ni belir­gin bir şekil­de uzatır.

Nasıl teş­his edilir?

Gerek ülke­miz­de ve gerek­se tüm dün­ya­da akci­ğer kan­se­ri çoğun­luk­la orta ve ile­ri evre­de tes­pit edil­mek­te­dir. Özel­lik­le uzun süre siga­ra içen kişi­ler­de geç­me­yen öksü­rük kan­lı bal­gam gibi durum­lar­da direk akci­ğer gra­fi­sin­den­zi­ya­de düşük doz kont­rast­lı toraks bil­gi­sa­yar­lı tomog­ra­fi­si ile (BT) akci­ğer­de tümo­ral kit­le­nin var­lı­ğı araş­tı­rıl­ma­lı­dır. Akci­ğer­de şüp­he­li bir nodül veya tümo­ral kit­le­ler tes­pit edil­di­ğin­de bron­kos­ko­pik biyop­si­ler, bron­ko­al­ve­olar lavaj ince­le­me­si veya akci­ğe­rin çev­re tümör­le­rin­de trans­to­ra­sik akci­ğer kit­le biyop­si­le­riy­le tanı kon­ma­ya çalı­şı­lır. Akci­ğer kan­se­ri­nin çoğu­nu küçük hüc­re­li dışı ve küçük hüc­re­li kan­ser tip­le­ri oluş­tu­rur. Siga­ra içme­miş ancak tüber­kü­loz geçir­miş kişi­ler­de, aspest kris­tal­le­ri­ne maruz kalan kişi­ler­de akci­ğer kan­se­ri görül­me ris­ki yük­sek oldu­ğun­dan bu kişi­le­rin de yakın dok­tor taki­bi yapıl­ma­sı gerekir. 

Kan­ser teş­his edil­dik­ten son­ra­ki aşa­ma­yı özet­ler misiniz?

Küçük hüc­re­li dışı akci­ğer kan­ser­le­rin­de erken evre­ler­de önce­lik­le cer­ra­hi yapıl­ma­lı­dır. Cer­ra­hi son­ra­sın­da kemo­te­ra­pi teda­vi­si ve bazı olgu­lar­da rad­yo­te­ra­pi teda­vi­le­riy­le has­ta­la­rın yaşam süre­si olduk­ça uza­mak­ta­dır. Erken evre ame­li­yat olan ve son­ra­sın­da kemo­te­ra­pi teda­vi­le­ri­ni alan has­ta­lar­da beş yıl­lık sağ kalım ora­nı % 44 civar­la­rın­da­dır. İleri evre olup ame­li­yat ola­ma­yan has­ta­lar­da sağ kalım süre­le­ri daha kısa­dır. Ancak bu ile­ri evre has­ta­lar­da kemo­te­ra­pi teda­vi­si ile ortan­ca 8 ay ile 1 yıl kadar yaşam süre­si uza­mak­ta­dır. İleri evre­li bazı has­ta­lar­da 2. ve 3. basa­mak kemo­te­ra­pi­ler, hede­fe yöne­lik teda­vi­ler, monok­lo­nal anti­kor teda­vi­le­riy­le yaşam süre­le­ri­nin daha da uza­ma­sı sağ­lan­mak­ta­dır. Akci­ğer kan­se­ri­nin daha az görü­len diğer türü olan küçük hüc­re­li tipin­de sınır­lı evre ve yay­gın evre ola­rak teda­vi­le­ri değer­len­di­ri­lir. Sınır­lı evre teda­vi edi­le­bi­lir evre olup kemo­te­ra­pi ile eş zaman­lı rad­yo­te­ra­pi teda­vi­si stan­dart teda­vi­yi oluş­tu­rur. Küçük hüc­re­li akci­ğer kan­se­rin­de sınır­lı evre kemo­te­ra­pi­ler ile ortan­ca 14 ile 20 ay ara­sın­da sağ kalım süre­si sağ­la­nır­ken, yay­gın evre dedi­ği­miz ile­ri evre­de ortan­ca sağ kalım süre­le­ri en faz­la 9–11 ay kadar olmak­ta­dır. Yay­gın evre küçük hüc­re­li akci­ğer kan­se­rin­de iki yıl­lık sağ kalım ora­nı yak­la­şık %4 civarındadır. 

Hede­fe yöne­lik ilaç­la­rın teda­vi­de­ki yeri nedir? 

Akci­ğer kan­se­ri teda­vi­sin­de kemo­te­ra­pi, rad­yo­te­ra­pi teda­vi­le­ri dışın­da küçük hüc­re­li dışı akci­ğer kan­se­ri­nin alt tip­le­rin­de yapı­lan gene­tik test­ler doğ­rul­tu­sun­da hede­fe yöne­lik ilaç­lar (Erlo­ti­nib, Gefi­ti­nib, Kri­zo­ti­nib vb) ile günü­müz­de bu has­ta­lı­ğa kar­şı daha iyi teda­vi ceva­bı ve daha uzun süre­li yaşam süre­le­ri elde edil­mek­te­dir. Son 10 yıl­dır kan­ser teda­vi­sin­de kemo­te­ra­pi ilaç­la­rın­dan ziya­de akıl­lı mole­kül dedi­ği­miz hede­fe yöne­lik ve immü­no­lo­jik anti­kor teda­vi­le­ri ala­nın­da geliş­me­ler olmak­ta­dır. Akci­ğer kan­se­ri­nin küçük hüc­re­li dışı sku­amöz olma­yan alt tip­le­rin­de immü­no­te­ra­pi ala­nın­da sağ kalı­mı uza­tan yeni bir ilaç keş­fi olmuş­tur. Bu alt grup akci­ğer kan­se­ri teda­vi­sin­de, PD‑1 ligand pozi­tif olan has­ta­lar­da, prog­ram­lan­mış hüc­re ölüm proteini‑1(PD‑1) inhi­bi­tö­rü monok­lo­nal anti­kor olan nivo­lu­mab adlı ilaç ile kemo­te­ra­pi teda­vi­le­rin­den orta­la­ma 3 ay kadar daha faz­la yaşam süre­si elde edilmiştir. 

Tüm solid organ kan­ser­le­ri erken evre­de tes­pit edil­di­ğin­de, cer­ra­hi ve son­ra­sın­da kemo­te­ra­pi, bazı olgu­lar­da rad­yo­te­ra­pi teda­vi­le­ri ile yük­sek oran­lar­da şifa elde edilmektedir. 

Akci­ğer kan­se­ri de evre 1 erken evre­de yaka­lan­dı­ğın­da yük­sek oran­da şifa elde edil­mek­te­dir. İleri evre kan­ser olgu­la­rın­da en gün­cel kan­ser teda­vi­le­ri ile bile yaşam süre­le­ri aylar ile ifa­de edil­mek­te, nadir olgu­lar­da bir yılı aşan yaşam süre­le­ri gözlenmektedir. 

Sonuç ola­rak, kan­ser erken yaka­lan­dı­ğın­da teda­vi edi­le­bi­lir bir has­ta­lık­tır. Özel­lik­le siga­ra içen, aile­sin­de kan­ser hika­ye­si olan kişi­ler daha önce­lik­li olmak üze­re, kan­ser tara­ma prog­ram­la­rı ile bu has­ta­lık erken evre­de yaka­la­na­bi­lir. Ve daha etkin, şifa sağ­la­yı­cı teda­vi­ler başa­rıy­la uygulanabilir. 

yonetici

See aut­ho­r­’s posts