Aç nüfusu doyuracak gıdanın 4 katı israf ediliyor

BES­LEN­ME / MAYIS 2016

Dün­ya­da yiyecek ve bes­len­me­ye iliş­kin konu­la­rı ana­liz etmek ama­cıy­la kuru­lan Baril­la Gıda ve Bes­len­me Vakfı’nın (BCFN) dün­ya kay­nak­la­rı­nın hız­la tüken­mek­te oldu­ğu günü­müz­de, gıda ve bes­len­me ile ilgi­li önem­li konu­la­ra somut çözüm öne­ri­le­ri­nin sunul­du­ğu ​“Eating Pla­net” kita­bı­nın gün­cel­le­nen ikin­ci bas­kı­sı yayım­lan­dı. Dört yıl­lık çalış­ma­nın ardın­dan tamam­la­nan ​“Eating Pla­net, Gıda ve Sür­dü­rü­le­bi­lir­lik: Gele­ce­ği­mi­zi İnşa Eder­ken”, den­ge­li bir diyet ve bilinç­li yiyecek ter­cih­le­riy­le çev­re­sel etki­le­rin azal­tı­la­bi­le­ce­ği­ni, pek çok has­ta­lı­ğın önle­ne­bi­le­ce­ği­ni, sür­dü­rü­le­bi­lir bir yaşam tar­zı­nın ufak çaba­lar­la müm­kün oldu­ğu­nu orta­ya koyuyor.

Geze­gen ve insan sağ­lı­ğı­nın korun­ma­sı için atı­la­cak ilk adı­mın ​“Akde­niz Diyeti”ne geri dön­mek oldu­ğu­nu vur­gu­la­yan yayın, 1960 yılın­dan bu yana iklim deği­şik­li­ğin­de büyük etki­ye sahip olan sera gazı­nın iki­ye kat­lan­dı­ğı­nı, besin gaz­la­rı­nın 1990’dan günü­mü­ze %20 art­tı­ğı­nı vur­gu­lu­yor. Bes­len­me alış­kan­lık­la­rı­nın hay­van­sal pro­te­in ve yağ­la­rın ağır bas­tı­ğı bir ter­ci­he kay­dı­ğı­nı belir­ten Eating Pla­net uzman­la­rı; diya­bet (her 5 sani­ye­de yeni bir vaka teş­his edi­li­yor), kalp (2015 yılın­da dün­ya­da 20 mil­yon gibi bir rakam­la ölüm­le­rin ilk sebe­bi), kro­nik rahat­sız­lık­lar (dün­ya­da ölüm­le­rin % 60’ının sebe­bi) gibi kötü bes­len­me ile ilgi­li has­ta­lık­la­rın gele­cek­te arta­ca­ğı­nı tah­min ediyor.

İKL­İM DEĞİ­Ş­İK­Lİ­Ğİ­N­DEN EN ÇOK GIDA SORUMLU

Yiye­cek­ten eko­no­mi­ye, sağ­lık­tan sür­dü­rü­le­bi­lir­lik ve gele­nek­le­re kadar haya­tın tüm yön­le­ri­ni etki­le­yen unsur­la­rın kale­me alın­dı­ğı Eating Planet’in ikin­ci bas­kı­sın­da öne çıkan bul­gu­lar ise şöyle:

• İkl­im deği­şik­li­ği­ne en faz­la etki eden fak­tör % 31 ile gıda­lar. Bu raka­mı %23.6 ile ısın­ma, %18.5 ile ulaş­tır­ma, %12 ile et ve % 5 ile süt tüke­ti­mi emis­yo­nu izliyor.

• Top­lam yiyecek üre­ti­mi­nin üçte biri, yani dün­ya üze­rin­de­ki 795 mil­yon yeter­siz bes­le­nen insa­nı bes­le­mek için gerek­li mik­ta­rın 4 katı, israf ediliyor.

• FAO (Gıda ve Tarım Örgü­tü) veri­le­ri­ne göre, dün­ya­da top­ra­ğın %25’i cid­di şekil­de zarar gör­dü. Sade­ce % 10’u iyi­leş­me­ye dair işa­ret­ler veri­yor. Son 40 yıl­da tarım ara­zi­le­ri­nin %30’u çorak hale geldi.

• 10 yıl­dan kısa bir süre için­de, 2025 yılı­na gelin­di­ğin­de, 3 mil­yar kişi­nin içme suyu­na eri­şi­mi olma­ya­cak. Bugün kay­nak sula­rı­nın % 70’i ise tarı­ma ve besin üre­ti­mi­ne ayrı­lı­yor. Bun­lar top­lam sera gazı emis­yo­nu­nun %23’ünden de sorumlu.

• 2050 yılı­na kadar dün­ya nüfu­su yak­la­şık 9.5 mil­ya­ra ula­şa­cak. Bu doğ­rul­tu­da tarım­sal üre­ti­min %70 art­ma­sı gerekecek.

• Her gün yemek yeri­ne, hay­van­sal pro­te­in tüke­ti­mi­ni haf­ta­da 2 kez ile sınır­lan­dı­ra­rak gün­lük 2,300 gr. CO₂ azal­tı­la­bi­lir. Bu, CO₂ emis­yo­nun­da kişi başı yıl­lık 750 kg. azal­ma demek olup; bu mik­tar orta­la­ma bir oto­mo­bil ile 5,600 km. seya­ha­tin (Anka­ra – Lond­ra ara­sı gidiş dönüş) oluş­tur­du­ğu emis­yo­na eşit.

• ABD nüfu­su­nun üçte biri­nin kro­nik veya teda­vi edi­le­me­yecek has­ta­lık­la­ra yaka­la­na­ca­ğı tah­min edi­li­yor. Kro­nik has­ta­lık­lar dün­ya­da­ki ölüm­le­rin en büyük sebe­bi ve her yıl 35 mil­yon ölü­me yol açı­yor­lar (Küre­sel ölçek­te ölüm­le­rin %60’ı; bu ora­nın %80’i ise düşük ve orta gelir düze­yin­de­ki ülke­ler­de görülüyor).

• Obe­zi­te ve meta­bo­lik send­rom, bugün dün­ya­da 392 mil­yo­nu aşkın kişi­nin çek­ti­ği, her yıl 7 mil­yon­dan faz­la, her 5 sani­ye­de ise 1 yeni vaka­nın teş­his edil­di­ği diya­bet has­ta­lı­ğı­nın belir­gin artı­şı­nın nedeni.

• 2015 yılın­da, yak­la­şık 20 mil­yon ölüm, kalp ve damar has­ta­lık­la­rı ile ilgi­li ola­rak mey­da­na gel­di. Sade­ce Avru­pa kıta­sın­da, kar­di­yo­vas­kü­ler has­ta­lık­lar her yıl 4 mil­yon­dan faz­la ölü­me ve eko­no­mik kayıp­la­ra (has­ta­ne hiz­met­le­ri, ilaç­lar, evde bakım, kayıp iş gün­le­ri) yol açmak­ta. (2009 yılın­da 196 mil­yar Euro; yılık kişi başı 200 Euro’dan fazla).

• İtalya’da her gün % 24’ü ev dışın­da olmak üze­re, yak­la­şık 105 mil­yon öğün yiyecek tüke­ti­li­yor. Dışa­rı­da tüke­ti­len yemek­le­rin %53’ü öğle, %47’si akşam yeme­ği. Haya­tın hızı yemek­le­re de yan­sı­dı. Anke­te katı­lan­lar­dan %9’u öğle yemek­le­ri­ni ​“çok hız­lı”, 10 daki­ka­dan az bir süre­de yedik­le­ri­ni; %14’ü de ayak­ta yedik­le­ri­ni belirtti.

• Avru­pa vatan­daş­la­rı her ne kadar sağ­lık­lı bir diyet takip ettik­le­ri­ni söy­le­se­ler de sağ­lık­lı yemek yeme­nin zor oldu­ğu­nu ifa­de eden insan­la­rın ora­nı Macaristan’da % 54, Slovakya’da % 52 ve Polonya’da % 49 ola­rak belirlendi.

yonetici

See aut­ho­r­’s posts